Neorealizm jako pierwszy nurt wyszedł w plener. Kręcono filmy “na czasie”. Ruiny, które widać w tle miały być odbiciem realnego życia. Do produkcji zatrudniano niezawodowych aktorów. Szczególnie wyróżnić można film “Paisa” w reżyserii R. Rosselliniego. Jest to zbiór opowiadań o stopniowym wyzwalaniu Włoch, a tajemnicze słowo paisa po włosku oznacza ziomka, sąsiada lub wieśniaka. W zrujnowanych wojną Włoszech liczyła się prawda, którą można było pokazać za pomocą filmu. Neorealizm miał misję społeczną i doskonale sobie z nią poradził. W “Rzymie, mieście otwartym” (reż. R. Rossellini) promowane są wartości moralne i chrześcijańskie. Oficjalnie to ten film jest pierwszym w duchu neorealizmu.

Ciekawe jest to, że włoski nurt, mimo obrazów, które były jednoznaczne, pozostawił nam różne fabuły. W czasach powojennych jest wiele filmów, które nie mówią tylko o sytuacji społecznej. Takim przykładem jest “Opętanie” w reżyserii Lunchino Viscontiego. Opowieść jest inna z tego względu, że powstała w 1943 roku, czyli jeszcze podczas wojny, a historia opowiada o zbrodni. Włochy pod rządami faszystów nie dopuściły filmu do oglądania. Po prapremierze film został ocenzurowany.

Problematyka cierpienia, bezrobocia, głodu i nędzy jest doskonale pokazana w “Dzieciach ulicy” z 1946 roku w reżyserii Vittorio de Sici. Sieroty, które chcą zarobić na przeżycie, ale mają też swoje marzenia, a największym z nich jest biały koń. Neorealizm to nie tylko historie, ale też odpowiednie filmowanie. W najważniejszych momentach dostajemy zbliżenia, które w jeszcze lepszy sposób pokazują głębię cierpienia, a całość dzieła staje się bardzo wymowna. 

Neorealizm chętnie wykorzystywał niezawodowych aktorów z niższych warstw społecznych. Przeważnie byli to ludzie, który na własnej skórze doświadczyli okrucieństw wojny - nie tylko psychicznych, ale często też fizycznych. Nurt balansował między fabułą a dokumentem. W połowie lat 50. XX wieku neorealizm wygasa.