Człowiek z filmu: Juliusz Machulski
Ewa Balana | 2025-05-14Źródło: Informacja prasowa
Juliusz Machulski, obchodzący w tym roku 70. urodziny mistrz inteligentnej rozrywki, łączący komedię z refleksją, a ironię z powagą historii, jest kolejnym bohaterem cyklu „Człowiek z filmu”. Organizowane przez Stowarzyszenie Filmowców Polskich wydarzenie odbędzie się w dniach, 19 - 22 maja 2025 roku w warszawskim kinie Kultura. Widzowie będą mogli obejrzeć wybrane wspólnie z Juliuszem Machulskim nieoczywiste tytuły, prezentujące mało znaną stronę jego twórczości oraz wysłuchać rozmów z Juliuszem Machulskim i jego gośćmi: Radosławem Pazurą, Joanną Brodzik, Małgorzatą Zajączkowską, Andrzejem Grabowskim i Krzysztofem Stelmaszykiem. Bilety są dostępne w kasie kina oraz online w cenie 10 zł. Miejsca są numerowane. Kino nie przyjmuje rezerwacji.
Juliusz Machulski to reżyser, który potrafi równie celnie śmiać się z rzeczywistości, jak i mówić o niej z powagą – bez utraty stylu i klasy. 70. urodziny. to doskonała okazja, by przypomnieć sobie bogaty dorobek tego artysty, który od ponad czterech dekad bawi, porusza i zaskakuje polskich widzów, a jednocześnie konsekwentnie wymyka się łatwym klasyfikacjom. Choć jego nazwisko najczęściej kojarzone jest z legendarnymi komediami, takimi jak „Vabank”, „Seksmisja”, „Kingsajz” czy „Kiler”, Juliusz Machulski wielokrotnie udowadniał, że potrafi sięgnąć po znacznie poważniejsze tematy. - Nie jestem tylko od robienia komedii, choć ludzie mnie tak postrzegają – mówił w jednym z wywiadów. I rzeczywiście – filmy takie jak „V.I.P.”, dramatyczny „Szwadron”, ukazujący Powstanie Styczniowe z perspektywy rosyjskich żołnierzy, czy serial „Matki, żony i kochanki” świadczą o jego umiejętności budowania dramatycznych napięć i obserwacji społecznych.
- W Polsce trzeba mieć poczucie humoru, żeby nie oszaleć – powiedział kiedyś, podkreślając, że komedia, choć często lekka w formie, może nieść głębokie treści. Tak też bywało w jego twórczości – od satyrycznej „Seksmisji”, przez „Deja vu”, po pastiszową „Kołysankę”. Sam Machulski żartobliwie określił film „Girl Guide” (Złote Lwy FPFF w Gdyni) jako „kolaż rockendrollowo-szpiegowsko-góralski”, dodając, że „robił go jak grunge’owe graffiti – z pozoru niespójnie, ale z konkretnym przesłaniem”. Jego debiut, pełnometrażowy „Vabank”, przyniósł mu nie tylko rozgłos, ale i uznanie krytyków oraz jurorów międzynarodowych festiwali. Od tamtego czasu jego filmy były nagradzane w Polsce i za granicą, a sam twórca zyskał status jednej z najważniejszych postaci współczesnego polskiego kina.
Należy także pamiętać o producenckiej działalności Juliusza Machulskiego. W prowadzonym przez niego studiu Filmowym „Zebra” powstały takie filmy jak: „W ciemności” Agnieszki Holland, „Dzień Świra” Marka Koterskiego, „Dług” Krzysztofa Krauze, „Historie miłosne” Jerzego Stuhra i „Psy” Władysława Pasikowskiego.
Oprócz działalności filmowej, Juliusz Machulski dał się poznać jako pisarz i dramaturg. Jego autobiograficzna książka „Hitman” (2012) została przyjęta z entuzjazmem dzięki inteligentnemu humorowi i osobistym refleksjom. O jego błyskotliwości i krytycznym spojrzeniu na świat świadczą takie spektakle Teatru Telewizji jak: „Jury”, „Przerwanie działań wojennych” czy „19. Południk”.
- Humoru mamy za mało, honoru – za dużo i jest lokowany nie w tych miejscach, gdzie trzeba. Mieć dobre autostrady to byłby honor – mówił w wywiadzie dla Gazety Wyborczej. Juliusz Machulski wie, gdzie umieścić swój filmowy „honor” – w kinie, które nie tylko bawi, ale i prowokuje do myślenia.
Program przeglądu „Człowiek z filmu: Juliusz Machulski”
19.05.2025 r. (poniedziałek), godz. 19:00
„Paralaksa” (1976, 7 min), „Wolna sobota” (1977, 12 min), „Gorączka mleka” (1977, 14 min), „Bezpośrednie połączenie” (1979, 49 min), reż. Juliusz Machulski
Przed pokazem rozmowa Artura Zaborskiego z Juliuszem Machulskim
„Paralaksa” (etiuda dokumentalna)
Paralaksa to efekt niezgodności różnych obrazów tego samego obiektu obserwowanych z różnych kierunków. W etiudzie pracownicy zakładu pracy wypowiadają się na temat roli młodych w życiu zakładu.
„Wolna sobota” (etiuda fabularna)
Młoda kobieta i znacznie starszy od niej mężczyzna wyjeżdżają do domku letniskowego. Sielska atmosfera wolnej soboty nie zapowiada dramatu, który rozegra się pomiędzy parą.
„Gorączka mleka” (etiuda fabularna)
Student dorabiający sobie do stypendium roznoszeniem mleka prowadzi prywatne śledztwo w sprawie tajemniczej śmierci staruszki. Wydaje mu się, że widział jadąc windą twarz starszej kobiety, która zmarła akurat tego dnia. Niestety milicja i ORMO skutecznie zniechęcają studenta do poszukiwania prawdy.
„Bezpośrednie połączenie” (telewizyjny film fabularny)
Opowieść o małżeństwie w kryzysie, którego kłótnię przerywa dramatyczny telefon od kobiety wzywającej pomocy. Halina sądzi, że chodzi o jej matkę, i wyrusza do Łodzi. Marek organizuje wsparcie, ale okazuje się, że to fałszywy alarm. Gdy sygnał powtarza się, małżonkowie próbują ratować inną kobietę. Seria niepokojących zdarzeń zbliża ich do siebie i pomaga im zrozumieć wartość wspólnego życia.
20.05.2025 r. (wtorek), godz. 19:00
„Szwadron”, reż. Juliusz Machulski, 1992, 97 min
Przed pokazem rozmowa Artura Zaborskiego z Juliuszem Machulskim i Radosławem Pazurą
Dramat historyczny ukazujący Powstanie Styczniowe z nietypowej perspektywy. Głównym bohaterem jest młody rosyjski oficer, porucznik Fiodor Jeremin, który trafia do tytułowego szwadronu kozackiego mającego stłumić polskie powstanie. W miarę rozwoju akcji Jeremin zaczyna przechodzić wewnętrzną przemianę – z bezrefleksyjnego żołnierza carskiej armii staje się człowiekiem wrażliwym na tragizm i heroizm walczących Polaków.
21.05.2025 r. (środa), godz. 19:00
„Przerwanie działań wojennych”, spektakl telewizyjny, reż. Juliusz Machulski, 2009, 79 min
Przed pokazem rozmowa Artura Zaborskiego z Juliuszem Machulskim i Krzysztofem Stelmaszczykiem
Teatralna rekonstrukcja wydarzeń z 2 października 1944 roku, oparta na wspomnieniach Kazimierza Iranka-Osmeckiego. Scenariusz powstał na bazie jego relacji z dramatycznych negocjacji prowadzonych z niemieckim generałem Erichiem von dem Bachem – rozmów, które zakończyły powstanie warszawskie. Machulski przenosi widza do dworku w Ożarowie pod Warszawą, będącego miejscem negocjacji. Konfrontacja między niemieckimi dowódcami a delegacją Armii Krajowej odsłania nieznaną, a chlubną kartę polskiej historii – żołnierze AK zostali uznani za jeńców wojennych, co dało im prawa kombatanckie. Starano się także zabezpieczyć los ludności cywilnej, choć ten warunek został później złamany przez okupantów.
22.05.2025 r. (czwartek), godz. 19:00
„19. Południk”, spektakl telewizyjny, reż. Juliusz Machulski, 2003, 75 min
Przed pokazem rozmowa Artura Zaborskiego z Juliuszem Machulskim, Joanną Brodzik, Małgorzatą Zajączkowską i Andrzejem Grabowskim
Groteskowa political fiction, osadzona w alternatywnej rzeczywistości, w której Polska nie przystąpiła do Unii Europejskiej. Prezydentem zostaje Bartłomiej Czop – prymitywny populista, wprowadzający brutalną dyktaturę. Jego absurdalne rządy destabilizują kraj i budzą grozę sąsiadów. Wtedy Stany Zjednoczone, wychodząc z założenia, że w środku Europy nie może istnieć kraj, który „ani zdechnąć, ani narodzić się nie potrafi”, postanawiają wraz z Niemcami i Rosją zdecydowanie rozwiązać problem niepokojący nie tylko Europę. Spektakl łączy czarny humor z gorzką refleksją nad polityką i społeczną biernością.
Juliusz Machulski to reżyser, który potrafi równie celnie śmiać się z rzeczywistości, jak i mówić o niej z powagą – bez utraty stylu i klasy. 70. urodziny. to doskonała okazja, by przypomnieć sobie bogaty dorobek tego artysty, który od ponad czterech dekad bawi, porusza i zaskakuje polskich widzów, a jednocześnie konsekwentnie wymyka się łatwym klasyfikacjom. Choć jego nazwisko najczęściej kojarzone jest z legendarnymi komediami, takimi jak „Vabank”, „Seksmisja”, „Kingsajz” czy „Kiler”, Juliusz Machulski wielokrotnie udowadniał, że potrafi sięgnąć po znacznie poważniejsze tematy. - Nie jestem tylko od robienia komedii, choć ludzie mnie tak postrzegają – mówił w jednym z wywiadów. I rzeczywiście – filmy takie jak „V.I.P.”, dramatyczny „Szwadron”, ukazujący Powstanie Styczniowe z perspektywy rosyjskich żołnierzy, czy serial „Matki, żony i kochanki” świadczą o jego umiejętności budowania dramatycznych napięć i obserwacji społecznych.
- W Polsce trzeba mieć poczucie humoru, żeby nie oszaleć – powiedział kiedyś, podkreślając, że komedia, choć często lekka w formie, może nieść głębokie treści. Tak też bywało w jego twórczości – od satyrycznej „Seksmisji”, przez „Deja vu”, po pastiszową „Kołysankę”. Sam Machulski żartobliwie określił film „Girl Guide” (Złote Lwy FPFF w Gdyni) jako „kolaż rockendrollowo-szpiegowsko-góralski”, dodając, że „robił go jak grunge’owe graffiti – z pozoru niespójnie, ale z konkretnym przesłaniem”. Jego debiut, pełnometrażowy „Vabank”, przyniósł mu nie tylko rozgłos, ale i uznanie krytyków oraz jurorów międzynarodowych festiwali. Od tamtego czasu jego filmy były nagradzane w Polsce i za granicą, a sam twórca zyskał status jednej z najważniejszych postaci współczesnego polskiego kina.
Należy także pamiętać o producenckiej działalności Juliusza Machulskiego. W prowadzonym przez niego studiu Filmowym „Zebra” powstały takie filmy jak: „W ciemności” Agnieszki Holland, „Dzień Świra” Marka Koterskiego, „Dług” Krzysztofa Krauze, „Historie miłosne” Jerzego Stuhra i „Psy” Władysława Pasikowskiego.
Oprócz działalności filmowej, Juliusz Machulski dał się poznać jako pisarz i dramaturg. Jego autobiograficzna książka „Hitman” (2012) została przyjęta z entuzjazmem dzięki inteligentnemu humorowi i osobistym refleksjom. O jego błyskotliwości i krytycznym spojrzeniu na świat świadczą takie spektakle Teatru Telewizji jak: „Jury”, „Przerwanie działań wojennych” czy „19. Południk”.
- Humoru mamy za mało, honoru – za dużo i jest lokowany nie w tych miejscach, gdzie trzeba. Mieć dobre autostrady to byłby honor – mówił w wywiadzie dla Gazety Wyborczej. Juliusz Machulski wie, gdzie umieścić swój filmowy „honor” – w kinie, które nie tylko bawi, ale i prowokuje do myślenia.
Program przeglądu „Człowiek z filmu: Juliusz Machulski”
19.05.2025 r. (poniedziałek), godz. 19:00
„Paralaksa” (1976, 7 min), „Wolna sobota” (1977, 12 min), „Gorączka mleka” (1977, 14 min), „Bezpośrednie połączenie” (1979, 49 min), reż. Juliusz Machulski
Przed pokazem rozmowa Artura Zaborskiego z Juliuszem Machulskim
„Paralaksa” (etiuda dokumentalna)
Paralaksa to efekt niezgodności różnych obrazów tego samego obiektu obserwowanych z różnych kierunków. W etiudzie pracownicy zakładu pracy wypowiadają się na temat roli młodych w życiu zakładu.
„Wolna sobota” (etiuda fabularna)
Młoda kobieta i znacznie starszy od niej mężczyzna wyjeżdżają do domku letniskowego. Sielska atmosfera wolnej soboty nie zapowiada dramatu, który rozegra się pomiędzy parą.
„Gorączka mleka” (etiuda fabularna)
Student dorabiający sobie do stypendium roznoszeniem mleka prowadzi prywatne śledztwo w sprawie tajemniczej śmierci staruszki. Wydaje mu się, że widział jadąc windą twarz starszej kobiety, która zmarła akurat tego dnia. Niestety milicja i ORMO skutecznie zniechęcają studenta do poszukiwania prawdy.
„Bezpośrednie połączenie” (telewizyjny film fabularny)
Opowieść o małżeństwie w kryzysie, którego kłótnię przerywa dramatyczny telefon od kobiety wzywającej pomocy. Halina sądzi, że chodzi o jej matkę, i wyrusza do Łodzi. Marek organizuje wsparcie, ale okazuje się, że to fałszywy alarm. Gdy sygnał powtarza się, małżonkowie próbują ratować inną kobietę. Seria niepokojących zdarzeń zbliża ich do siebie i pomaga im zrozumieć wartość wspólnego życia.
20.05.2025 r. (wtorek), godz. 19:00
„Szwadron”, reż. Juliusz Machulski, 1992, 97 min
Przed pokazem rozmowa Artura Zaborskiego z Juliuszem Machulskim i Radosławem Pazurą
Dramat historyczny ukazujący Powstanie Styczniowe z nietypowej perspektywy. Głównym bohaterem jest młody rosyjski oficer, porucznik Fiodor Jeremin, który trafia do tytułowego szwadronu kozackiego mającego stłumić polskie powstanie. W miarę rozwoju akcji Jeremin zaczyna przechodzić wewnętrzną przemianę – z bezrefleksyjnego żołnierza carskiej armii staje się człowiekiem wrażliwym na tragizm i heroizm walczących Polaków.
21.05.2025 r. (środa), godz. 19:00
„Przerwanie działań wojennych”, spektakl telewizyjny, reż. Juliusz Machulski, 2009, 79 min
Przed pokazem rozmowa Artura Zaborskiego z Juliuszem Machulskim i Krzysztofem Stelmaszczykiem
Teatralna rekonstrukcja wydarzeń z 2 października 1944 roku, oparta na wspomnieniach Kazimierza Iranka-Osmeckiego. Scenariusz powstał na bazie jego relacji z dramatycznych negocjacji prowadzonych z niemieckim generałem Erichiem von dem Bachem – rozmów, które zakończyły powstanie warszawskie. Machulski przenosi widza do dworku w Ożarowie pod Warszawą, będącego miejscem negocjacji. Konfrontacja między niemieckimi dowódcami a delegacją Armii Krajowej odsłania nieznaną, a chlubną kartę polskiej historii – żołnierze AK zostali uznani za jeńców wojennych, co dało im prawa kombatanckie. Starano się także zabezpieczyć los ludności cywilnej, choć ten warunek został później złamany przez okupantów.
22.05.2025 r. (czwartek), godz. 19:00
„19. Południk”, spektakl telewizyjny, reż. Juliusz Machulski, 2003, 75 min
Przed pokazem rozmowa Artura Zaborskiego z Juliuszem Machulskim, Joanną Brodzik, Małgorzatą Zajączkowską i Andrzejem Grabowskim
Groteskowa political fiction, osadzona w alternatywnej rzeczywistości, w której Polska nie przystąpiła do Unii Europejskiej. Prezydentem zostaje Bartłomiej Czop – prymitywny populista, wprowadzający brutalną dyktaturę. Jego absurdalne rządy destabilizują kraj i budzą grozę sąsiadów. Wtedy Stany Zjednoczone, wychodząc z założenia, że w środku Europy nie może istnieć kraj, który „ani zdechnąć, ani narodzić się nie potrafi”, postanawiają wraz z Niemcami i Rosją zdecydowanie rozwiązać problem niepokojący nie tylko Europę. Spektakl łączy czarny humor z gorzką refleksją nad polityką i społeczną biernością.
