Widziane, przeczytane: "W głębi lasu" (książka)
KatarzynaSzymańska | 2021-05-05Źródło: Filmosfera
Powieść Harlana Cobena skupia się na konsekwencjach sekretów i kłamstw. Amerykański pisarz nakreślił przekrój społeczny społeczeństwa lat siedemdziesiątych: od bogatych, białych Amerykanów, przez mniej zamożnych, po ubogich Latynosów oraz imigrantów – Żydów rosyjskiego pochodzenia. Cztery rodziny spotkała taka sama tragedia, stracili swoje dzieci. Pozostali nigdy już nie doszli w pełni do siebie, a wydarzenia sprzed lat rzutowały na ich dalsze losy. Jednak nie wszystko było takie, jakim się wydawało. Pewnego dnia jeden z zaginionych powraca z zaświatów i dla Paula Copelanda to początek skomplikowanego dochodzenia do prawdy, które zmieni jego światopogląd na zawsze.

Akcja thrillera dzieje się w znanych okolicach Nowego Jorku, na Manhattanie oraz w Newark – częstym miejscu wydarzeń z utworów pisarza, składając się na swoiste uniwersum przemocy. Prolog otwiera scena spotkania ojca z synem na łożu śmierci rodzica. Prośba umierającego wydaje się niemożliwa do spełnienia – to nieustanie w poszukiwaniach zaginionej przed dwudziestu laty córki i siostry – Camille. Paul składa obietnicę, lecz nadzieja jest nikła. Trzy miesiące później Copeland, prokurator okręgowy Essex County, otrzymuje telefon od detektywa Yorka, który prosi go o identyfikację ciała, przy którym znaleziono wycinki z gazet opisujące sprawę jego siostry oraz trojga innych uczestników letniego obozu, w trakcie którego doszło do tragedii. Przedstawiciel prawa rozpoznaje w mężczyźnie Gila Pereza – rzekomo jedną z ofiar Letniego Rzeźnika, który miał zabić także Camille. To szokujące odkrycie uruchamia lawinę zdarzeń.

Paul podejmuje działania mające na celu odnalezienie siostry. W przekonaniu, że Camille żyje, utwierdza go rodzina Perezów. Bohater dociera także do dawnej ukochanej z obozu – Lucy Silverstein. Pierwsza miłość, po zmianie nazwiska na Gold, jest wykładowczynią na uniwersytecie i wiedzie dość spokojne życie, nie stroniąc jednak od alkoholu. Ona również nie może zapomnieć o przeszłości, zwłaszcza, gdy podczas jednych z ćwiczeń psychologicznych okazuje się, że praca studentki zawiera zbyt wiele zbieżnych szczegółów wydarzeń z nocy, kiedy na obozie doszło do mordu. Dawna para łączy siły, aby rozwiązać sprawę sprzed lat i spróbować odtworzyć miłosną relację.

Coben umiejętnie stosuje retardację, przerywając główny wątek sprawą gwałtu na szesnastoletniej striptizerce i prostytutce, Chamique Jackson. Oskarżeni o ten czyn synowie wpływowych biznesmenów nie przyznają się do winy, a obrona nie stroni od nieczystych zagrań. Wskutek działań jednego z ojców oskarżonego, E.J. Jenrette'a, obie sprawy zaczyna łączyć pewna zależność. Życie prywatne Paula Copelanda, a właściwie Pawła Kopińskiego, może zaważyć na wyroku. Wątek KGB, szpiegostwa oraz życia na Zachodzie jako imigrant z ZSRR to ciekawy aspekt tożsamości bohatera, zwłaszcza nieoczywiste interesy jego wuja, Sosha. W polskiej ekranizacji powieści zrezygnowano z powrotu do okresu PRL i czas akcji przeniesiono do wczesnych lat dziewięćdziesiątych, nad czym można ubolewać.

Przełożenie zależności zawodowych z jednego systemu prawnego na drugi skutkowało rezygnacją z kilku postaci, jak pracownice agencji detektywistycznych, Craigie Shaker i Ray'i Singh, której historia jest znaczącym kontekstem multikulturowych Stanów Zjednoczonych. Niezwykle ważną bohaterką jest Lauren Muse, inspektor z biura prokuratora (w serialu asystentka). Dochodzenie prowadzone przez Muse wprowadza istotne ustalenia, bez których nie doszłoby do finałowej konkluzji, kto i jak naprawdę zginął w tytułowej głębi lasu. Prawdę o zbrodni znają kluczowi bohaterowie: Wayne Steubens – Letni Rzeźnik, odsiadujący wyrok za morderstwa, jakich dopuścił się w trakcie kolejnych obozów oraz Ira Silverstein – ojciec Lucy, ówczesny właściciel terenu i obiektu, odpowiedzialny za młodych hipis. Zniszczony przez pozew zbiorowy, jaki złożyły rodziny ofiar, przebywa dobrowolnie w ośrodku dla niezrównoważonych. Patologiczny kłamca oraz człowiek, którego umysł zamknął się w 1968 roku stanowią klucz do rozwiązania zagadki. Weryfikacja zeznań i zamglonych wspomnień prowadzi do zaskakującego zakończenia.

Autor przedstawił skomplikowane relacje Kopińskiego: jego rodziców, dramatyczną historię wuja, rozterkę moralną siostry; samego bohatera kreując jako typowy obraz wdowca po zmarłej na raka żonie oraz ojca nieporadnie zajmującego się sześcioletnią córką, która nie wykazuje większego przywiązania emocjonalnego, z czego Copelad niespecjalnie zdaje sobie sprawę, tudzież niespecjalnie przejmuje się słabą więzią. Tę rodzicielską przewinę bohater w pewnym stopniu odkupuje, próbując ratować szwagra, na prośbę siostry żony. Sprawa defraudacji środków z fundacji imienia żony została niedopowiedziana w pierwowzorze literackim, całkiem udane rozwiązanie tego wątku zaproponowali twórcy adaptacji. 

Istotą powieści Cobena jest ocena moralna bohaterów. Dywagacje prokuratora na temat postępowania to rozważania mające na celu dopatrywanie się zarówno winy i kary, jak również usprawiedliwienia. Kwestia odpowiedzialności staje się kryterium oceny każdego z obecnych na obozie. Copeland poddaje krytyce również własne postępowanie. Pozwala jednak na podjęcie decyzji, czy i jak, dalej żyć ma z tą wiedzą Lucy. Zakończenie otwarte jest dobrym rozwiązaniem, to od czytelników zależą dalsze losy tej pary.

Tytuł książki: W głębi lasu
Rok wydania: 2020
Autor: Harlan Coben
Wydawnictwo: Albatros
Ocena recenzentki: 4/6