„Obywatel Święty” (Citizen Saint, 2023) w reżyserii Tinatin Kajrishvili to niezwykle sugestywne i wizualnie oszałamiające dzieło, eksplorujące tematykę duchowości, wiary i konfrontacji jednostki ze społecznością. Film opowiada historię małego górniczego miasteczka w Gruzji, w którym nagle znika figura świętego. Kiedy w osadzie pojawia się tajemniczy nieznajomy, przesądni mieszkańcy wierzą, że święty jest teraz wśród nich. Kajrishvili stworzyła mistrzowsko nakręconą i zagraną opowieść, która choć osadzona we współczesnych czasach, posiada uniwersalny charakter. Czarno-białe zdjęcia podkreślają jej ponadczasowy wydźwięk – historia mogłaby wydarzyć się kiedykolwiek i gdziekolwiek.

Film w kontekście duchowości i tradycji kinematografii

„Obywatel Święty” wpisuje się w tradycję filmów podejmujących temat świętego, mistyka czy jurodiwego, który pojawia się lub zaczyna działać w małej społeczności, burząc jej dotychczasowy porządek. Motyw ten jest głęboko zakorzeniony w kulturze krajów postsowieckich (np. „Wniebowstąpienie” Łarisy Szepitko), ale również w Polsce („Jańcio Wodnik” Kolskiego czy „Jezus na Prezydenta” Masternaka). Film stawia kluczowe pytania: czy potrafilibyśmy dostrzec w zwykłym człowieku coś boskiego? Czy nasza wiara to autentyczna duchowość, czy jedynie zewnętrzne rytuały?

David Wurawa, przewodniczący jury konkursu filmów fabularnych na 16. Międzynarodowym

Festiwalu Filmowym NNW, porównał postać Świętego do Chrystusa z „Wielkiego Inkwizytora” Dostojewskiego:
Niezręczna cisza wokół postaci Świętego, w cudowny sposób ożywionego, przypomina Chrystusa z "Wielkiego Inkwizytora" Dostojewskiego, który cierpliwie słucha monologu Wielkiego Inkwizytora, nie wypowiadając ani jednego słowa, ponieważ nie ma nic do dodania do historii zbawienia i zmartwychwstania. (festiwalnnw.pl)

Jessica Kiang z Variety zauważa, że film zmusza do zastanowienia się nad tym, czym jest wiara: cichą obecnością czy spektakularnym aktem? Natomiast Neil Young z Screen Daily chwali go za hipnotyzującą atmosferę, w której każdy gest i spojrzenie nabiera duchowej wagi.

Gruzja, duchowość i wizualna tradycja kina

Gruzińska kinematografia od lat eksploruje tematy związane z duchowością, tożsamością narodową oraz relacją jednostki ze społecznością. „Obywatel Święty” czerpie z tej tradycji, jednocześnie nadając jej współczesny kontekst i uniwersalny wymiar. Film korzysta z oszczędnych, lecz niezwykle sugestywnych środków wyrazu. Czarno-białe zdjęcia są nie tylko estetycznym wyborem, ale również narzędziem pogłębiającym warstwę symboliczną – historia mogłaby wydarzyć się zarówno dziś, jak i sto lat temu.

Aktorzy dobrze oddają emocje i dylematy swoich bohaterów, a postać milczącego Świętego staje się zwierciadłem dla całej społeczności. To nie tylko postać, ale przede wszystkim idea – prowokacja do zadania sobie pytania, czym w istocie jest duchowość i jaką rolę odgrywa w życiu jednostki i wspólnoty.

Film zwyciężył w konkursie filmów fabularnych na 16. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym NNW (2023) oraz zdobył Nagrodę Jury Ekumenicznego – Wyróżnienie Specjalne na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlowych Warach (2023).