Emmanuel Courcol to reżyser i scenarzysta znany z podejmowania tematu osób na marginesie społeczeństwa. Tym razem postanawia zekranizować prawdziwą historię grupy więźniów, którzy realizują program resocjalizacji poprzez grę w teatrze. Film „Komedianci debiutanci” nagrodzony na MFF w Cannes.

 

Emmanuel Courcol to reżyser i scenarzysta nominowany do francuskiego odpowiednika Oscara, Cezara, za scenariusz do filmu o imigrancie przebywającym we Francji. Tym razem ponownie napisał scenariusz, a następnie go zrealizował podejmując się reżyserii filmu „Komedianci Debiutanci”. Polski tytuł nie oddaje jednak w pełni esencji produkcji. Kanwą, na której powstała była autentyczna historia grupy więźniów umieszczonych w zakładzie karnym niedaleko szwedzkiego miasta Örebro, którzy uczestniczyli w zajęciach teatralnych w latach 80. i zdecydowali się wystawić sztukę. W wywiadzie dla portalu „Seanses Speciales”, reżyser przyznał, że ta historia zafascynowała go, gdy przed piętnastoma laty obejrzał film dokumentalny z występami więźniów-aktorów. Pomysł, w jaki sposób przenieść ją na realia współczesnej Francji długo jednak dojrzewał. Ostatecznie, „Komedianci debiutanci” zawitali na ekranach kin w tym roku.

 

Film przedstawia Etienne, aktora, który od kilku lat już w niczym nie gra i, jak opowiada odtwórca głównej roli, Kad Merad, akceptuje pracę w więzieniu, choć jest to trochę wymuszone, zatem powtarza sobie, że po prostu musi wykonać swoją pracę. Pomysłodawczynią zajęć teatralnych w zakładzie karnym jest pani kierownik więzienia, która wierzy w alternatywne sposoby resocjalizacji. Świat za murem zakładu jest jednak inny od tego dobrze znanego Etienne’owi. Osadzeni, którzy uczęszczają na zajęcia teatralne przybliżają mu rzeczywistość więźniów mówiąc: „My tylko czekamy. Cały czas. Czekamy na odwiedziny, ćwiczenia, bliskich, na to żeby stąd wyjść...”. Tym sposobem w głowie Etienne’a pojawia się myśl, by wystawić sztukę Samuela Becketa „Czekając na Godota”. Rozpoczynają się przygotowania i próby, które prowadzą do zaskakujących wydarzeń, a także konkluzji.

 

„Czekając na Godota” to słynna sztuka irlandzkiego dramatopisarza, która wciąż jest interpretowana na różne sposoby, i która zapisała się w popkulturze jako kunsztowne przedstawienie absurdu: znajomi czekający na kogoś, o którym nic nie wiedzą; nie wiedzą nawet, czy tajemniczy Godot się zjawi. Samo wyrażenie „czekać na Godota” zostało wprowadzone do słownika jako synonim „czekania nadaremnie”. Sam trud aktorów-amatorów w fabule oraz oglądanie tego filmu nie jest jednak daremne. „Komedianci debiutanci” to film zawierający dużo specyficznego humoru i ciepła, lecz zadający poważne pytania na temat tego, co, my, ludzie robimy i jaki jest powód, dla którego to robimy. Mówiąc krótko: jaki jest sens naszych poczynań i w jaki sposób pożytkujemy nasz czas i energię? Tym samym film staje się rozważaniem filozoficznym podanym w bardzo przyjemnej otoczce budowania więzi międzyludzkich, radości, odkrywania swoich mocnych stron i nadawania sensu czasu spędzonemu w niezbyt przyjemnym miejscu – więzieniu. Pod tym względem, film wpisuje się w ramy kina społecznie zaangażowanego, do którego Francuzi ostatnio chętnie sięgają kręcąc „Nietykalnych” czy „Sambę”, choć jego fabuła różni się od wyżej wymienionych.

 

Zasługą udanego filmu jest nie tylko historia, ale i aktorzy, którzy zagrali bardzo przekonująco, choć, co prawda, nie są amatorami, jak to miało miejsce w fabule, lecz profesjonalnymi aktorami. Kad Merad w wywiadzie dla „Le Quotidien du Cinema” opisał swoją rolę słowami: nie chciałem za dużo uczyć się o nim [Jonie Jönsonie, rzeczywistym nauczycielu w więzieniu], moja gra to nie odtworzenie biografii, lecz kreacja. By odegrać rolę, czerpałem z moich własnych doświadczeń z nauczycielami aktorstwa. Merad trafnie podsumował istotę więźniów z „Komediantów debiutantów”, którzy także czerpali z własnych doświadczeń; tu nasuwa się kolejne pytanie: kiedy ludzie pokazują kim są naprawdę, a kiedy ich poczynania to kreacja, która prowadzi do „czekania na Godota”? 

 

„Komedianci debiutanci” to niepozorny film, którego polski tytuł wskazuje na komedię, lecz pod płaszczykiem humoru, zaangażowania społecznego, kryją się poważne rozważania nad którymi ludzkość zastanawia się od bardzo dawna. A wszystko jest podane w bardzo przystępny i wzruszający widza sposób.