Z każdym dniem jesteśmy coraz bliżej wyłonienia następcy Daniela Craiga, który w ostatnich pięciu filmach ze szpiegowskiej serii o Jamesie Bondzie brawurowo wcielał się w agenta Jej Królewskiej Mości – mający prawa do ekranizacji Amazon i producenci całej franczyzy 007 wytypowali trójkę młodych aktorów, którzy mają największe szanse na przejęcie kultowej roli i zapewnią marce długowieczność na kolejne lata: na tzw. „krótkiej liście” znaleźli się Tom Holland, Jacob Elordi oraz Harris Dickinson. Za kamerą najnowszej odsłony jednej z najbardziej słynnych serii filmowych stanie Denis Villeneuve, jednak na realizację całego przedsięwzięcia przyjdzie nam jeszcze poczekać trochę czasu – jeśli jednak ktoś już dziś tęskni za solidnym kinem akcji z ciekawie poprowadzoną, acz jednocześnie zaskakującą fabułą to najnowsza produkcja 20th Century Studios pt. „Amator” będzie wymarzonym dla niego filmem, by zaspokoić apetyt na akcyjniaki tworzone w klasycznym duchu. Być może o przygodach agenta 007 przypomni nawet znajoma w obsadzie twarz niedawnego przeciwnika Bonda, znanego jako Lyutsifer Safin, którego odegrał Rami Malek – zdobywca Oscara za główną kreację w „Bohemian Rhapsody” w swoim ostatnim filmie rzuca zupełnie nowe światło na pracę wywiadowczą we współczesnej rzeczywistości i erze nowych technologii.

Centralną postacią „Amatora” jest utalentowany, acz introwertyczny kryptolog Charlie Heller, który pracuje jako analityk CIA w głównej siedzibie agencji w Langley. Jego życie prywatne wywraca się do góry nogami w ciągu jednego dnia, gdy dowiaduje się w pracy od swoich przełożonych, że jego ukochana żona Sarah zginęła w zamachu terrorystycznym – przecież jeszcze zaledwie wczoraj spacerowali ręka w rękę w blasku słońca, żegnając się czule przez kilkudniowym wyjazdem służbowym kobiety do Londynu. Kiedy jednak służby specjalne odmawiają podjęcia działań w celu schwytania terrorystów, zdesperowany mężczyzna postanawia wziąć sprawy w swoje ręce i osobiście wymierzyć sprawiedliwość – problem w tym, że jest całkowicie nieprzygotowany do tej misji. Po stanowczych naciskach na pracodawców, Charlie przechodzi specjalnie szkolenie na agenta pod okiem pułkownika Hendersona, jednak okazuje się, że nie ma predyspozycji do tego zawodu – mimo to napędzany osobistą wendettą postanawia wyruszyć w niebezpieczną podróż dookoła świata, aby znaleźć osoby odpowiedzialne za zamach. Pracujący za biurkiem „mózgowiec”, który nigdy nie był w żadnym większym mieście, a co dopiero po drugiej stronie Atlantyku będzie musiał teraz zdać się na własny spryt i umiejętności w zupełnie obcym dla siebie terenie…

Nowy film brytyjskiego reżysera Jamesa Hawesa to adaptacja książki amerykańskiego pisarza Roberta Littella z 1981 roku, znanego z bogatej twórczości o kryminalnym i sensacyjnym zabarwieniu, jednak filmowa produkcja nie jest wcale pierwszą ekranizacją papierowego odpowiednika – jeszcze w roku premiery noweli Charles Jarrott (kojarzonego z historycznego dramatu „Anna tysiąca dni” z 1969 roku z Richardem Burtonem i Genevieve Bujold w rolach kochanków) przeniósł na wielki ekran szpiegowską powieść, choć bez porywającego rezultatu – jego dzieło nie spotkało się z ciepłym przyjęciem, ani przez krytyków, ani przez publikę i to mimo dziesięciu nominacji do kanadyjskich nagród filmowych. Po prawie pięciu dekadach James Hawes postanowił zinterpretować na nowo materiał źródłowy zmieniając zarówno realia, jak i miejsce akcji dostosowując całą historię do współczesnych czasów, by stała się znacznie bliższa dzisiejszym odbiorcom – najważniejszą rolę odgrywa zatem rozwijająca się dynamicznie technologia, która obecna jest w naszym codziennym życiu na każdym kroku: uliczne kamery, elektroniczne dokumenty i smartfony dają poczucie ciągłej inwigilacji, w której już nauczyliśmy się funkcjonować, dzięki czemu rozwój nauki w filmie staje się realnym tłem do ukazania wyższości zdolności analitycznych nad siłę mięśni bohatera.

Fabuła nowego „Amatora” nie zostaje jednak zamknięta w futurystycznych pomieszczeniach wypełnionych wielkimi ekranami najnowocześniejszych komputerów, choć trzeba przyznać, że w miarę rozwoju akcji nie doświadczymy zbyt dużej widowiskowości kojarzonej zwykle z kinem szpiegowskim mimo, że cała historia rozgrywa się na kilku kontynentach i stwarza ku temu niejedną okazję – obraz Jamesa Hawesa nie wymusza od razu dynamicznego tempa, a napędzany jest bardziej budowaniem stopniowego napięcia, niż kolejnymi następującymi po sobie pościgami, czy eksplozjami: reżyser daje sekwencjom właściwie wybrzmieć unikając szybkich cięć, czy tworzenia aury suspensu za pomocą dramatycznej muzyki, stawiając na operowanie ciszą, niezdecydowaniem postaci, czy podkreślając konsekwencje konkretnych wyborów. Tę niespiesznie prowadzoną narrację wynagradza atmosfera, inspirowana klasyką gatunku, która idzie w parze ze współczesnym spojrzeniem na kino szpiegowskie – podczas seansu odkryjemy zarówno zatęchłe archiwa, czy ponure uliczki wschodniej Europy, jak i pulsujące życiem wielkie aglomeracje zachodniego świata, wszystko z naciskiem na realizm: reżyserowi tak zależało na wrażeniu zwykłego przyglądania się przez widza, że aby nakręcić jedną z głównych scen napadu na hotel rozdał ekipie iPhone’y, by uwieczniła je… amatorsko.

W tytułowej roli wystąpił Rami Malek, zastępując tym samym Hugh Jackmana, który był pierwotnie rozważany do przedstawienia głównej postaci na wielkim ekranie prawie dwie dekady temu – w świeżym podejściu z udziałem Maleka, amerykański aktor o egipskich korzeniach potwierdza, że był właściwym wyborem do sportretowania złożonej osobowości introwertycznego Charliego, odrzucając tradycyjne podejście do przedstawienia filmowego agenta jako bohatera akcji: w filmie nie znajdziemy żadnego montażu zewnętrznej przemiany, czy widocznej transformacji z analityka na mściciela – Heller przez cały czas pozostaje sobą, dzięki czemu sylwetka protagonisty zyskuje na autentyczności. Rami buduje swoją rolę na opanowanej powierzchowności składającej się z przemyślanej mimiki i gestów, które zdają się mówić więcej, niż jego wypowiadane kwestie, posuwając się do fizycznej przemocy tylko w ostateczności. Zdobywcy statuetki Oscara za brawurowe powołanie do życia legendy rocka  Freddy’ego Mercyry’ego partneruje solidny, choć skąpo wykorzystywany drugi plan: znany ze słynnej franczyzy „John Wick” Laurence Fishburne, któremu udało się stworzyć niemal ojcowsko-synowską chemię z Charliem i energiczna Rachel Brosnahan (nowa dziewczyna Supermana), która stanowi tak potrzebną przeciwwagę dla temperamentu postaci Maleka.

Oryginalną ścieżkę dźwiękową stworzył Volker Bertelmann, zdobywca Oscara za muzykę do dramatu wojennego Netflixa „Na Zachodzie bez zmian”, który w marcu 2023 roku podczas prestiżowej gali otrzymał aż cztery statuetki Amerykańskiej Akademii – wówczas niemiecki kompozytor (znany również pod pseudonimem „Hauschka") zaproponował klimatyczny score o minimalistycznej strukturze opartej na trzynutowym dźwięku, dobitnie podkreślając traumy głównego bohatera, a całkiem niedawno mogliśmy usłyszeć kompozycje Bertelmanna w politycznym thrillerze Edwarda Bergera „Konklawe” (i jednocześnie piątej kolaboracji z reżyserem), który pozwolił mu na eksperymentowanie z mniej znanymi instrumentami. Ostatnie pozycje w muzycznym portfolio prawie sześćdziesięcioletniego kompozytora wypełnione są psychologicznymi thrillerami i szpiegowskimi akcyjniakami, więc najnowsze dzieło Hauschki świetnie wpisuje się w ten trend – urodzony w Kreuztal w Niemczech muzyk w „Amatorze” decyduje się jednak na bardzie tradycyjne instrumentarium głównie w postaci skrzypiec, by stworzyć atmosferę suspensu z elektronicznym tłem, nawiązując tym samym do zaawansowanych technologii: słychać to już w „Opening” oraz „In The Sky”, które budują niespokojną aurę, choć liczne fortepianowe wstawki potrafią skutecznie uśpić naszą czujność.

Film „Amator” debiutuje na rynku wydań fizycznych po trzech miesiącach od swojej premiery kinowej i jest to kolejna produkcja 20th Century Studios, która będzie dostępna na wszystkich nośnikach w standardowych plastikowych opakowaniach. Obraz na płycie Blu-ray zapisano w formacie 2.39:1. co oznacza, że wyświetli się na telewizorze z czarnymi pasami na dole i u góry ekranu – panoramiczny transfer zarejestrowany dzięki kamerom Arri Alexa Minis charakteryzuje się wysoką szczegółowością mimo zastosowanej ciemniejszej palety kolorów, co widać na przykładzie praktycznych rekwizytów (np. w szopie Charliego), podkreślając naturalność ich wykonania. Oryginalna ścieżka dźwiękowa została zapisana w formacie DTS-HD Master Audio 7.1, polską wersję w tym przypadku otrzymujemy tylko w postaci napisów – być może to najlepszy wybór lokalizacji języka podczas seansu, gdyż „Amator” to film, w który trzeba się wsłuchać, by wyłapać muzyczne niuanse: angielski soundtrack świetnie oddaje organiczne odgłosy przyrody w scenach outdoorowych, które ciekawie kontrastują z technologicznym światem wypełnionym sztucznymi elektronicznymi dźwiękami, a klimatyczny score Hauschki stopniowo buduje w tle atmosferę suspensu.

Na błękitnym dysku prócz filmu znajdziemy też zestaw dość standardowych materiałów dodatkowych, które trwają niecałe 35 minut i odsłaniają kulisy powstawania szpiegowskiego akcyjniaka. Pierwszym z nich jest „Ekipa” (9:51), czyli making of w pigułce, skupiający się w dużej mierze na odtwórcach głównych ról oraz osobach stojących zwykle za kamerą. „Świat” (6:48) to z kolei bonus dotyczący wykorzystanych międzynarodowych lokacji, natomiast „Basen” (6:13) ukazuje jak zrealizowana została widowiskowa sekwencja ze zniszczeniem szklanego basenu. Osobne wideo pt. „Muzyka” (6:01) poświęcono na zaprezentowanie etapów nagrywania oryginalnego score’u, a na sam koniec możemy przyjrzeć się kilku „Scenom niewykorzystanym” (4:50), które nie znalazły się w ostatecznej wersji filmu. Statyczne menu główne dostępne jest w polskiej wersji językowej.

Na początku tego miesiąca ujawniono kolejne nazwiska aktorów, reżyserów i filmowców, którzy otrzymają swoją gwiazdę na prestiżowym Hollywood Walk of Fame, czyli słynnej alei w Los Angeles upamiętniającej zarówno prawdziwych ludzi, jak i fikcyjnych postaci, które zasłużyły się na przestrzeni dekad dla świata rozrywki – wśród wyróżnionych znalazł się m.in. Rami Malek, laureat statuetką Oscara za brawurową filmową inkarnację legendy rocka Freddy’ego Mercurego w biograficznym obrazie „Bohemian Rhapsody”, opowiadającym historię brytyjskiego zespołu Queen. Od tego czasu amerykański gwiazdor o egipskich korzeniach dał się poznać jako wszechstronny aktor, czego najlepszym przykładem był serial „Mr. Robot” w wizji Sama Esmaila sprzed dziesięciu lat, w którym Rami Malek doskonale zrozumiał złożoną osobowość swojego bohatera (programisty Elliota) cierpiącego na liczne zaburzenia psychiczne, co zaowocowało dla niego nagrodą Emmy. W swoim najnowszym trzymającym w napięciu szpiegowskim thrillerze „Amator” będącym drugą już adaptacją książki Roberta Littella, Malek mogący pochwalić się rolą złoczyńcy w kultowej serii o Jamesie Bondzie ponownie powraca do świata przeładowanego nowoczesnymi systemami komputerowymi i sztuczną inteligencją tworząc współczesną i bardziej wiarygodną wersję mściciela – choć czterdziestojednoletni Rami sam nie przypomina bohatera kina akcji, to jego ekranowy protagonista świetnie wpisuje się w realia XXI wieku i skutecznie przekonuje widza, że do roli agenta nie potrzeba siły mięśni, szczególnie gdy na każdym kroku otacza nas zaawansowana technologia: tego zawodu może się nauczyć nawet nerd, czy „mózgowiec” których zwykle obserwujemy w akcyjniakach na drugim planie. Obserwując filmowe zmagania nie tylko z realnymi przeciwnikami, ale i potęgą systemu film daje nam okazję do głębszej refleksji nad wszechstronną inwigilacją, której my sami możemy kiedyś paść ofiarą.

Zdj. Galapagos