Aktor teatralny, filmowy i telewizyjny; ojciec aktora Bartosza Opani. Urodził się 1 lutego 1943 roku w Puławach. Będąc jeszcze na studiach, zadebiutował w nowelowym filmie „Miłość dwudziestolatków” (1962) Andrzeja Wajdy. W 1964 roku ukończył PWST w Warszawie. W tym samym roku zadebiutował w teatrze, tytułową rolą w „Edwardzie II”.

W latach 1964-76 związany z warszawskim Teatrem Klasycznym, a od 1976 roku po dziś dzień – z Teatrem Ateneum (gdzie zagrał m.in. Kubusia w „Kubusiu Fataliście i jego panu” Diderota oraz w wielu inscenizacjach sztuk Gombrowicza).

Poza rolami dramatycznymi, aktor od lat zachwycał publiczność interpretacją piosenek i songów w spektaklach muzycznych: „Wysocki”, „Brel” i „Hemar”, wykonując utwory: „Lot Moskwa – Odessa”, „Cukierki dla panienki mam” czy – wspólnie z synem, Bartoszem - „Amsterdam”.

Zaczynał od ról nie komediowych, jednak dziś znany i pamiętany jest głównie właśnie z komediowego repertuaru. Mówił o sobie: „Mam duszę Hamleta, ale publiczność skierowała nie na inne tory. Widzowie lubią mnie w rolach charakterystycznych - komediowych.” Od końca lat 90-tych wraz z Wiktorem Zborowskim tworzą Kabaret Super Duo.

W swoich pierwszych filmach grał rolę zagubionych, rozdartych emocjonalnie młodych mężczyzn (Olek w „Beacie” z 1964 roku), później dopiero jego emploi ulegnie zmianie. Jako aktor wszechstronny, grywał w różnego rodzaju repertuarze. W 1968 wystąpił w „Lalce” Wojciecha Jerzego Hasa. Pojawił się gościnnie w „Stawce większej niż życie” (1968), wystąpił też w kilku odcinkach serialu „Czterej pancerni i pies” (1970).W 1969 roku zagrał obok Daniela Olbrychskiego w filmie Kazimierza Kutza „Skok” oraz w filmie Aleksandra Ścibora- Rylskiego „Sąsiedzi”, za role w których otrzymał Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego.

W 1971 roku ponownie zagrał u Kutza w „Perle w koronie”, rok później stworzył kreacje u Edwarda Żebrowskiego w „Ocaleniu”, zagrał też doskonałą rolę w „Palcu bożym” Antoniego Krauzego. W 1974 wystąpił już w komediowej roli w „Awansie” Janusza Zaorskiego, wziął też udział w serialu Zbigniewa Kuźmińskiego „Ile jest życia”. W 1977 roku wystąpił u Janusza Kijowskiego w dziele nurtu Kina Moralnego Niepokoju - „Indeks”.Rok 1981 to dwie znakomite kreacje – Zbyszka w „Dreszczach” Wojciecha Marczewskiego oraz - przede wszystkim – wybitna rola dziennikarza Winkla w „Człowieku z żelaza” Andrzeja Wajdy. W 1983 roku po raz kolejny partnerował Krystynie Jandzie, znów w roli dziennikarza, na planie filmu Krzysztofa Tchórzewskiego „Stan wewnętrzny”.

W 1985 roku spotkał się ponownie z Andrzejem Wajdą na planie „Kroniki wypadków miłosnych”, a rok później zagrał obok Jerzego Stuhra w filmie Feliksa Falka „Bohater roku”. W tym samym roku wcielił się także w rolę Ceglarka w „Zmiennikach” Stanisława Barei. W 1988 roku miał okazję współpracować z Kieślowskim, grając dziekana w VIII części „Dekalogu”. Rok później otrzymał Nagrodę na FPFF w Gdańsku w kategorii „Młode Kino Polskie”, za rolę w filmie TV „Opowiadanie wariackie” Pawła Trzaski.

W 1991 roku pojawił się w pamiętnej roli w komedii Sylwestra Chęcińskiego „Rozmowy kontrolowane”, w 1992 – jako Jurij w komedii „Sauna” Filipa Bajona, a w 1993 roku jako hurtownik w komedii Barbary Sass „Pajęczarki”. W latach 90-tych związany z serialem TV – od 1996-98 roku grał ministra w „Ekstradycji” Wojciecha Wójcika, zaś od 1999 roku występuje w roli profesora Zyberta na planie serialu „Na dobre i na złe”.

W 2000 roku po raz kolejny spotkał się na planie z Wojciechem Marczewskim, tym razem przy realizacji europejskiej produkcji „Weiser”. W 2002 roku zagrał służącego Chopina w filmie biograficznym Jerzego Antczaka „Chopin-pragnienie miłości”, zaś w 2005 roku po raz kolejny spotkał się zawodowo z Feliksem Falkiem na planie głośnego filmu „Komornik”. W latach 2004-2006 występował w roli Leona w serialu TV „Bulionerzy”. W 2009 roku wystąpił w filmie "Piksele" oraz "Enen". W tym samym roku użyczył głosu psu o imieniu Beta w animacji wytwórni Pixar pt. "Odlot". Z kolei rok później zagrał w obrazie "Śluby panieńskie" i "Mała matura 1947".

Wielokrotnie użyczał swojego głosu w realizacji polskich wersji językowych do filmów: „Zakochany kundel”, „Dzwonnik z Notre Dame’, „Harry Potter”, „Piotruś Pan”, "Oliver Twist” i innych.

Do najwybitniejszych ról Mariana Opani zalicza się monodram dla Teatru TV „Moskwa-Pietuszki" Wienedikta Jerofiejewa (1993) w reżyserii Tomasza Zygadły oraz filmową rolę redaktora w „Człowieku z żelaza" Andrzeja Wajdy.

W 1970 roku aktor został nagrodzony Nagrodą im. Zbyszka Cybulskiego, trzy lata później otrzymał nagrodę Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i TV, a w 2000 odcisnął swoją dłoń na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach.

Marian Opania jest żonaty od 1960 roku. Ma syna Bartosza (ur. 06.12.1970) oraz córkę Magdalenę.