Filmosfera - Beata Tyszkiewicz

Niekwestionowana pierwsza dama polskiego kina, od lat olśniewa swą arystokratyczną urodą widzów zgromadzonych przed wielkim i małym ekranem. Jako arbiterka elegancji zasiadała w jury polskiej edycji „Tańca z gwiazdami”.

Beata Tyszkiewicz urodziła się 14 sierpnia 1938 roku w warszawskim Wilanowie. Uczęszczała do szkoły Sióstr Niepokalanek w Szymanowie. Już jako 17-letnia uczennica liceum zadebiutowała na srebrnym ekranie rolą Klary w „Zemście” (1956) w reżyserii Bohdana Korzeniewskiego i Antoniego Bohdziewicza. W roku 1957 rozpoczęła studia w warszawskiej PWST, które jednak rok później przerwała by podjąć pracę w Telewizji Polskiej.

Do roku 1961 Tyszkiewicz zdążyła już zagrać u największych polskich reżyserów tamtego okresu: Wojciecha Jerzego Hasa we „Wspólnym pokoju” (1959), Tadeusza Konwickiego w „Zaduszkach” (1960) oraz u Andrzeja Wajdy w „Samsonie” (1961). W 1964 roku ponownie wystąpiła u Wojciecha Jerzego Hasa w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” (1964) – filmie zaliczanym do arcydzieł polskiej kinematografii. Rok później spotkała się po raz drugi z reżyserem Andrzejem Wajdą na planie filmu „Popioły” (1965), w którym zagrała Księżniczkę Elżbietę.

W głównej roli Marii Walewskiej Tyszkiewicz wystąpiła w filmie „Marysia i Napoleon” (1966) Leonarda Buczkowskiego – uwspółcześnionej wersji słynnego romansu, który na srebrnym ekranie w 1937 roku odgrywała wielka Greta Garbo. Rok 1968 był wielkim przełomem w karierze aktorki. Wtedy to zagrała ona Izabelę Łęcką – główną postać kobiecą w filmie „Lalka” Wojciecha Jerzego Hasa, oraz Beatę – żonę reżysera - w filmie Andrzeja Wajdy „Wszystko na sprzedaż” (1968) opowiadającym o tragicznej śmierci Zbyszka Cybulskiego. W 1973 roku jako dowód uznania dotychczasowych osiągnięć artystycznych Ministerstwo Kultury i Sztuki bez egzaminu przyznało Beacie Tyszkiewicz uprawnienia aktorskie. Dwa lata później aktorka otrzymała nagrodę aktorską na III Międzynarodowych Spotkaniach Filmowych "Młodzi i Film" w Koszalinie.

Jej niezwykła uroda przyniosła jej emploi dumnej szlachcianki, dzięki któremu Beata Tyszkiewicz wystąpiła w roli wiarołomniej hrabiny Pawłownej w filmie Andrieja Konczałowskiego „Szlacheckie gniazdo” (1969). Podobną rolę pięknej arystokratki aktorka zagrała w filmach: „W starym dworku czyli niepodległość trójkątów” (1984), „Vabank II czyli Riposta” (1984), „Panna z mokrą głową” (1994) oraz „Złoto dezerterów” (1998).

Od początku swojej kariery Beata Tyszkiewicz występuje z powodzeniem również na małym ekranie. W telewizji aktorka zagrała m.in. w najgłośniejszych polskich serialach lat 70. i 80.: „Wielka miłość Balzaka” (1973), „Noce i dnie” (1975), „Polskie drogi” (1976), „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy” (1979-81) czy „Komediantka” (1987). Na początku lat 80. Tyszkiewicz wystąpiła w filmie kolejnego wielkiego reżysera polskiego kina – Krzysztofa Zanussiego „Kontrakt” (1980). Aktorka zagrała także w kultowych komediach Juliusza Machulskiego „Seksmisja” (1984) i „Kingsajz” (1988).

W latach 90. Tyszkiewicz wystąpiła w najgłośniejszych filmach tej dekady: „Ferdydurke” (1991) Jerzego Skolimowskiego, „Dotknięcie ręki” (1992) Krzysztofa Zanussiego oraz „Śmierć dziecioroba” (1990) Wojciecha Nowaka. Za rolę w tym filmie Beata Tyszkiewicz była nominowana do nagrody za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1991 roku. Jednak gdyńskie lwy w tej kategorii Tyszkiewicz otrzymała dopiero w 1996 roku za postać Berty Sonnenbruch w filmie wojennym „Niemcy” (1996) w reżyserii Zbigniewa Kamińskiego. W drugiej połowie dekady aktorka znów zaczęła pojawiać się w popularnych serialach telewizyjnych. Wystąpiła w drugiej i trzeciej serii „Ekstradycji” (1996 i 1998), „Sławie i chwale” Kazimierza Kutza, „13 posterunku” (1998), „Na dobre i na złe” (2003), „Trędowatej” (1999-2000) oraz „Plebanii” (2005). Na wielkim ekranie można ją było oglądać m.in. w filmie Przemysława Reuta „Paradox Lake” (2002), w którym zagrała lekarkę pracującą w ośrodku dla dzieci autystycznych. W komedii romantycznej „Zakochani” (2000) Tyszkiewicz zagrała ciotkę Nelli, która wprowadza bohaterkę filmu Zosię w tajniki profesji łowczyni męskich serc.

Talent aktorski Beaty Tyszkiewicz został uhonorowany wieloma nagrodami i odznaczeniami, m.in. w 1989 roku Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, i francuską Legią Honorową w roku 1997. Podczas I Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach aktorka odcisnęła swoją dłoń na Promenadzie Gwiazd, a 14 grudnia 1998 roku w Łodzi odsłonięto gwiazdę z jej nazwiskiem w Alei Gwiazd na ulicy Piotrkowskiej. Aktorka otrzymała również nagrodę Super Wiktora za rok 2003.

Mimo imponującego dorobku filmowego – Tyszkiewicz zagrała w ponad 100 filmach – aktorka przyznaje, że film jest dla niej jedynie przygodą, a najważniejsza w jej życiu jest dom i dzieci. Beata Tyszkiewicz była trzykrotnie zamężna – z reżyserem Andrzejem Wajdą, Witoldem Orzechowskim i Jackiem Padlewskim. Ma dwie córki – Karolinę Wajdę, która również zajmuje się aktorstwem, oraz Wiktorię Padlewską. Aktorka angażuje się również w akcje społeczne, jest m.in. pomysłodawczynią i współautorką cyklu programów „Raport w sprawie dzieci niczyich”.