Dziadek Aleksandra, szlachcic normandzki, markiz Antoni Aleksander Davy de la Pailleterie, dawny pułkownik i generalny komisarz artylerii, w roku 1760 kupił na San Domingo plantację i osiadł na wyspie. W dniu 27 marca 1762 czarna niewolnica Marie-Céssette Dumas urodziła mu syna, Tomasza Aleksandra. Cessette Dumas zmarła w 1772. W 1780 markiz de la Pailleterier wrócił z synem do Francji. W 1786 Tomasz Aleksander zaciągnął się do armii. Posługiwał się nazwiskiem matki - Dumas.

Służąc w dragonach w 1792 został brygadierem, a w październiku tegoż roku został mianowany podpułkownikiem kawalerii w Wolnym Legionie Amerykanów kawalera de Saint-Georges'a. W listopadzie 1792 Dumas ożenił się z Marie-Louise Elizabeth Labouret, która urodziła mu córkę Aimée i syna Aleksandra. Podczas wojen w obronie rewolucji ojciec przyszłego pisarza okazał się doskonałym dowódcą, dzięki czemu w wieku 31 lat został mianowany generałem.

Ojcem chrzestnym Aleksandra został towarzysz broni generała Dumasa, generał Brune. Rodzina zamieszkała we wsi Haramont pod Villers-Cotterêts. W 1806 umarł generał Dumas, który wcześniej popadł u Napoleona w niełaskę. Czteroletnim Aleksandrem opiekowała się matka, a o utrzymanie wdowy troszczyli się Labouretowie.

Młody Dumas uczył się, ale niezbyt pilnie, u księdza Gregoira'a w Villers-Cotterêts. W 1816 Dumas został kancelistą u notariusza w Villers-Cotterêts. W tym czasie spotyka kilka osób, które miały wpływ na wybór sposobu życia: Adolfa de Leuvena, Karolinę Collard, Amadeusza de la Ponce. Dumas założył amatorski teatr, dla którego wspólnie z de Leuvenem napisali kilka sztuk. Dwudziestoletni Aleksander postanowił przenieść się do Paryża i dzięki protekcji generała Foy znalazł pracę w sekretariacie księcia Orleańskiego (przyszłego króla Ludwika Filipa) w Palais Royal.

Dumas dodatkowo zaczął się zajmować pisaniem artykułów do prasy. Jednak najbardziej zafascynował go teatr. Napisał kilka sztuk teatralnych, a w 1829 roku, pierwsza z nich została wystawiona i spotkała się z dobrym przyjęciem. W następnym roku, kolejna jego sztuka odniosła sukces, co pozwoliło mu na zajęcie się pisaniem jako głównym źródłem dochodu. W 1830 roku we Francji wybuchła kolejna rewolucja.

Do połowy lat trzydziestych XIX stulecia, we Francji było niespokojnie, jednak w końcu kraj zaczął się rozwijać. Dla Dumasa najcenniejszym osiągnięciem rewolucji, był koniec cenzury. Mógł w końcu rozpostrzeć swoje literackie skrzydła.

Dumas zajął się pisaniem powieści w odcinkach, które ukazywały się w prasie. Tak powstała jego pierwsza powieść, będąca przeróbką starszej sztuki teatralnej. Był to Kapitan Paul.

W 1840 roku poślubił Idę Ferrier. Nie przeszkodziło mu to w spłodzeniu trzech nieślubnych dzieci z kilkoma kochankami. Jeden z nich Aleksander Dumas (syn), też został słynnym pisarzem i napisał między innymi Damę Kameliową.

Ojciec najbardziej lubił pisać powieści przygodowe osadzone w historii Francji. Jego utwory pełne były romansów, pojedynków na broń białą, oraz spisków i podstępów.

Dzięki swoim książkom Dumas zarabiał spore sumy, jednak nie przeszkodziło mu to w stałym wykorzystywaniu debetu na koncie oraz w kilku bankructwach. Nie zrobiłby tego bez pomocy swoich niezliczonych kochanek. Po abdykacji króla i przejęciu władzy przez Napoleona III Dumas w 1851 roku przeniósł się do Brukseli w Belgii.

Następnie pojechał do Rosji, gdzie spędził dwa lata, ciesząc się popularnością swoich powieści. W marcu 1861 proklamowano królestwo Włoch. Przez trzy lata Dumas brał udział w walkach podczas jednoczenia się Italii, po czym w 1864 roku wrócił do Paryża. Na łożu śmierci zajmował się głównie czytaniem własnych prac. Była to jego pierwsza ich lektura, gdyż - jak twierdził - wcześniej nie miał na to czasu.

Dumas został pochowany w miejscowości, gdzie się urodził, czyli w Villers-Cotterêts. W roku 2002 na wniosek prezydenta Francji jego ciało przeniesiono do Panteonu w Paryżu. Większość francuskich pisarzy nie dostąpiła tego zaszczytu. Książki Dumasa zostały przetłumaczone na prawie dwieście języków, a na ich podstawie powstało więcej niż 200 filmów.

Dom Aleksandra Dumasa, Château Monte Cristo, został odrestaurowany i otwarty dla zwiedzających.