Piątka Filmosfery - słynni Andrzeje
Katarzyna Piechuta | 2019-12-02Źródło: Filmosfera
W miniony weekend swoje imieniny świętowali Andrzeje. Z tej okazji przybliżamy nieco postaci znanych Andrzejów ze świata filmu, zarówno tych polskich, jak i zagranicznych.
Andrzej Munk
Reżyser filmowy, scenarzysta i operator. Jeden z głównych przedstawicieli Polskiej Szkoły Filmowej. Swoją profesjonalną przygodę z kinem zaczął w roku 1947 na studiach w szkole filmowej w Łodzi na wydziale operatorskim. Jednak po pewnym czasie przeniósł się na wydział reżyserski. Studia ukończył w 1951 roku. Przez ponad pięć lat pracował w warszawskiej Wytwórni Filmów Dokumentalnych, jako operator Polskiej Kroniki Filmowej oraz reżyser filmów dokumentalnych. Jego debiut fabularny to „Człowiek na torze” z roku 1956. Dwa lata później zrealizował jeden ze swoich najważniejszych filmów „Eroikę”. Swoją mocną pozycję w świecie polskiego kina potwierdził w 1960 roku znakomitym „Zezowatym szczęściem”, gdzie aktorsko błyszczał Bogumił Kobiela. Od 1957 roku aż do śmierci był również wykładowcą w łódzkiej szkole filmowej. Zmarł tragicznie w wypadku samochodowym w roku 1961. Pozostawił po sobie niedokończony film, „Pasażerkę”. Kilka miesięcy po śmierci wybitnego reżysera, Witold Lesiewicz podjął się próby ukończenie „Pasażerki”. Powstał obraz wyjątkowy, głęboko poruszający. Od 1965 roku łódzka szkoła filmowa przyznaje coroczną nagrodę imienia Andrzeja Munka za najlepszy debiut reżyserski. Laureatami są najwięksi polskiego kina, miedzy innymi Jerzy Skolimowski, Andrzej Żuławski, Krzysztof Kieślowski.
Andrzej Wajda
Reżyser filmowy i teatralny. W latach 1946-1949 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Cztery lata później ukończył wydział reżyserii w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. To, że z wykształcenia był malarzem-artystą czuć w jego twórczości. Malarskość, piękno formy były dla niego istotnie ważne. Jego debiutem reżyserskim było „Pokolenie” (1954), czyli historia o losach warszawskiej młodzieży podczas okupacji hitlerowskiej. Kolejne lata przyniosły w jego dorobku jedne z ważniejszych tytułów, czyli „Kanał” (1957) oraz „Popiół i diament” (1958). Nazwisko Wajdy zaczęło być docenione w Europie, a w Polsce zaczął kształtować się nurt Polskiej Szkoły Filmowej. W 1960 na ekrany kin weszli „Niewinni Czarodzieje”, jeden z najciekawszych filmów Andrzeja Wajdy, inspirowany francuską Nową Falą. Pięć lat później ekranizacją „Popiołów” Stanisława Żeromskiego wywołał w kraju gorącą dyskusję. Następnie powstał dość mocno intymny obraz filmowy to „Wszystko na sprzedaż”, który powstał po śmierci jednego z ulubionych aktorów Wajdy, Zbigniew Cybulskiego. Lata 70. XX wieku to wielka forma reżysera, która potwierdzona zostaje takimi tytułami, jak „Polowanie na muchy”, „Wesele”, „Ziemia Obiecana” (w plebiscytach uznawany za najważniejszy film polski) czy „Człowiek z marmuru”. Po wydarzeniach z sierpnia 1980r. powstał „Człowiek z żelaza”, który nagrodzony został Złotą Palmą w Cannes. W późniejszych latach w trakcie przekształcania się języka kina oraz rynku filmowego Andrzej Wajda popełnił takie filmy jak „Pan Tadeusz” czy „Zemsta”, które zostały przyjęte dość chłodno. W 2007 roku nakręcił najmocniej intymny obraz w swojej karierze, czyli „Katyń”, o którym mówił, iż to opowieść o jego matce. Biografią z 2013 roku o Lechu Wałęsie domknął swoją trylogię o „Człowieku z …”. Ostatnim jego filmem były „Powidoki” o tym jak system niszczy artystę. Andrzej Wajda w 2000 roku został laureatem Oscara Specjalnego za całokształt twórczości. Jego przemówienie z gali przeszło do historii. Był prekursorem i głównym przedstawicielem Polskiej Szkoły Filmowej.
Andrzej Żuławski
Reżyser. Artysta niepokorny, buntownik, którego nie interesowała opinia krytyków na temat jego sztuki. Choć jego rodzice przewidzieli dla niego inną drogę, on postanowił być reżyserem. Mógł studiować w Łodzi, ale wybrał Francję. Zdaniem Żuławskiego w tamtym czasie właśnie tam był najlepszy Wydział Reżyserii. Po studiach powrócił do Polski w latach siedemdziesiątych XX wieku. Jego debiutem była „Trzecia część nocy”. Jego niepowtarzalny, szokujący, nie znoszący kompromisów styl wzbudził ogromne poruszenie w branży filmowej. Na planie poznał swoją późniejszą żonę, Małgorzatę Braunek. Choć małżeństwo nie przetrwało próby czasu, owocem ich związku był syn Xavery. Następnie powstał „Diabeł”, film tak kontrowersyjny, że Żuławski wyjechał po nim do Francji i zaczął tam tworzyć. W 1975 roku nakręcił „Najważniejsze to kochać” z Romy Schneider, a sześć lat później powstało „Opętanie” z Isabelle Adjani. Adjani wiele razy skarżyła się na współpracę z polskim reżyserem. Podobnie jak Iwona Petru, która w 1996 roku zagrała w „Szamance” Iwona Petry. W 2000 roku Andrzej Żuławski wycofał się z branży filmowej. Wrócił dopiero po 15 latach filmem „Kosmos”, zainspirowanym powieścią Witolda Gombrowicza. Zmarł 17 lutego 2016 roku. Jego syn Xavery w 2019 roku zrealizował jego artystyczny testament, wyreżyserował „Mowę ptaków” według scenariusza ojca.
Andrzej Chyra
Aktor filmowy i teatralny, ukończył studia w Warszawie zarówno na Wydziale Aktorskim, jak i na Wydziale Reżyserii. Jego filmowym debiutem w 1993 roku była rola Benvollo w „Kolejności uczuć” w reżyserii Radosława Piwowarskiego. Rok później w warszawskim Teatrze Stara Prochownia wyreżyserował sztukę „Z dziejów alkoholizmu w Polsce”. Popularność przyniosła mu rola Gerarda Nowaka w filmie „Dług” wyreżyserowanego przez Krzysztofa Krauzego. W 1999 roku za tę rolę został uhonorowany nagrodą na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w kategorii „pierwszoplanowa rola męska”. Inne jego słynne kreacje aktorskie to te w filmach „Komornik” (2005) w reżyserii Feliksa Falka, „Wszyscy jesteśmy Chrystusami” (2006) Marka Koterskiego czy „W imię…” (2013) Małgorzaty Szumowskiej. Od 2008 roku związany jest z Teatrem Nowym w Warszawie, zaś w 2013 roku po raz pierwszy spróbował swych sił w reżyserowaniu opery – jego debiutem byli „Gracze” Szostakowicza-Meyera w Operze Bałtyckiej.
Andrew Garfield
Aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Urodził się w Los Angeles i już w wieku piętnastu lat za poważnie zainteresował się aktorstwem i zaczął uczęszczać na zajęcia teatralne. Następnie przygotowanie do zawodu aktora odbierał w londyńskiej Central School Speech and Drama. W czasie studiów wystąpił m.in. w takich sztukach jak „Hush” w Soho Theatre, „Kes” czy „Romeo and Juliet” w Royal Exchange Theatre. W telewizji zadebiutował natomiast w brytyjskim serialu „Sugar Rush”. Szerszej publiczności pokazał się w 2007 roku, kiedy to wystąpił w filmie „Ukryta strategia” u boku Meryl Streep, Toma Cruise’a i Roberta Redforda. Jego sława rozwinęła się na dobre po głośnym filmie „The Social Network” (2010) wyreżyserowanego przez Davida Finchera, w którym wcielił się w postać Eduardo Saverina. Dwa lata później (2012) wystąpił w „Niesamowitym Spider-Manie” w reżyserii Marca Webba. Zaś przełomem w jego karierze okazał się 2016 rok, kiedy to zagrał główną rolę w filmie „Przełęcz ocalonych” w reżyserii Mela Gibsona, za którą otrzymał Złotego Globa w kategorii najlepszy aktor w dramacie, a także nominację do Oscara. W tym roku aktor skończył 36 lat, więc w swojej przyszłej karierze może jeszcze nieraz stworzyć kreację aktorską godną zapamiętania.
POWIĄZANIA Człowiek na torze (1957) Zezowate szczęście (1960) Pasażerka (1963) Pokolenie (1955) Kanał (1957) Popiół i diament (1958) Niewinni czarodzieje (1960) Popioły (1965) Polowanie na muchy (1969) Wesele (1972) Ziemia obiecana (1975) Człowiek z marmuru (1976) Człowiek z żelaza (1981) Pan Tadeusz (1999) Zemsta (2002) Katyń (2007) Powidoki (2016) Trzecia część nocy (1971) Diabeł (1972) Szamanka (1996) Kosmos (2015) Dług (1999) Komornik (2005) W imię... (2013) Wszyscy jesteśmy Chrystusami (2006) Ukryta strategia (2007) The Social Network (2010) Niesamowity Spider-Man (2012) Przełęcz ocalonych (2016) Wszystko na sprzedaż (1968) Wszystko na sprzedaż (1968)