duża fotografia filmu Im dalej w las, tym więcej drzew
Miniatura plakatu filmu Im dalej w las, tym więcej drzew

Im dalej w las, tym więcej drzew

Rengeteg - Mindenhol latlak

2021 | Węgry | Dramat | 112 min

(Nie) Czuły dotyk

Benedek Fliegauf, wielokrotnie nagradzany na najważniejszych imprezach środowiskowych (Berlinale, Locarno, WFF) reżyser, powraca w docenionym na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie (Srebrny Niedźwiedź dla Lilli Kizlinger za rolę drugoplanową) zbiorem nowel, którymi twórca podejmuje tematykę relacji między bliskimi. Kameralna atmosfera, intymność podkreślona zbliżeniem obiektywu na dłonie – główny akcent filmowych opowieści – i klamra spajająca przesłanie filmu, to główne atuty artystycznego spojrzenia przez soczewkę na społeczeństwo węgierskie, o wymowie uniwersalnej.

Twórca podejmuje odważną tematykę ukazania dramatycznej historii opowiadanej z perspektywy młodej dziewczyny (uhonorowana Kizlinger). Nie brak akcentu niepełnosprawności – jednak nie poznajemy punktu widzenia pływaczki, która straciła nogę wskutek wypadku samochodowego. Narracja prowadzona przez córkę sprawczyni, a kierowana do ojca, ujawnia rysy na podstawowej komórce społecznej. Rodzina nie była szczęśliwa, lecz czy naprawdę musiało dojść do nieszczęśliwego zdarzenia, jakie mało tak ogromny wpływ na życie sportsmenki oraz ich samych?

Fliegauf zahacza o kwestię dbania o zdrowie psychiczne w stylu uznanego i nagradzanego serialu „Terapia” (Złoty Glob dla Gabriela Byrne'a za główną rolę terapeuty oraz Emmy dla Dianne West za rolę drugoplanową superwizorki, a także dla Glynna Turmana za najlepszy występ gościnny i szereg nominacji; powstała także polska wersja produkcji telewizyjnej, „Bez tajemnic” z uznanymi rolami Jerzego Radziwiłowicza i Krystyny Jandy, z niezwykle imponującą obsadą w poszczególnych sezonach: Małgorzata Bela, Ilona Ostrowska, Janusz Gajos). Cała akcja „Im dalej w las, tym więcej drzew” rozgrywa się w dialogach bohaterów, emocjonalnie opisywanych przypadkach, z których dowiadujemy się o przeżywanych dramatach – jak nieprzepracowany problem zdrady w związku pewnej pary.

Trójkąt miłosny w układzie ich dwoje i ta trzecia, dotyczy także kwestii poświęcenia ze strony kobiety w opiece nad rodziną jej ukochanego oraz jego przywiązania do kochanki, która przeżyła śmierć kliniczną. Zamknięte środowisko znajomych skutkuje konfliktem pary, a nieskuteczna komunikacja w ostatecznym rozrachunku okazuje się jedynie próbą rozmowy o Annie. Wymianie zdań towarzyszy nadmierna gestykulacja, detal obejmuje kieliszek wina, a najważniejsze ujęcie to złączone dłonie kobiety i mężczyzny. Symboliczne rozłączenie rąk nie musi oznaczać ostatecznego rozstania. Bliżsi zakończenia relacji wydają się kolejni bohaterowie.

Starszy mąż i młodsza żona znajdują się na różnych etapach życia. Pragnienie dziecka zderza się z chęcią rozwoju kariery, skorzystania z nadarzającej się okazji do zawodowego rozwoju. Wbrew pozorom, reżyser nie korzysta z kliszy, nie poddaje stereotypowej ocenie małżonków. Za postawami 53-latka i 32-latki skrywa się tragedia, która nie cementuje ich związku – oboje mają wizje utraconej córki. Istotna jest kwestia odrzucanych przez ciało kobiety prób in vitro. Fliegauf pozwolił, aby odbiorcy mogli swobodnie snuć rozważania co do tego stanu: problemy natury medycznej czy blokada psychologiczna: przyczyna nie ma znaczenia, o wiele bardziej istotna jest rozbieżność poglądowa. Pewnym tropem jest zasłonięta włosami twarz żony, lecz nie przesądza o wnioskach. Nowela podejmuje również ważne, jak to określiła bohaterka, tabu: adopcję.

Napięcie budowane jest z kolejnymi opowieściami. Wyjątkowo intensywna jest historia chorego ojca. W oczekiwaniu na operację, rozlicza się z życiem przed synem i partnerką. Jako były narkoman, nie upatruje w zabiegu podtrzymania zdrowia. Życzeniem znajdującego się na łożu śmierci jest pragnienie spełnienia uczucia. Poprzez aluzję do dziewiętnastowiecznego romansu, głowa rodziny obnaża rzekomą relację pomiędzy pasierbem a macochą. Nerwowe reakcje obojga nie dają jednoznacznej odpowiedzi. Pogarszający się stan pacjenta prowadzi do zbliżenia, szukania ożywczego rozładowania emocji. Jednak uwaga syna, iż „nie są robotami” to przyjęty punkt widzenia dziecka odchodzącego rodzica, a nie kobiety uwięzionej przy łóżku umierającego partnera i być może rodzącemu się uczuciu, które wedle norm społecznych jest postrzegane za niepoprawne. Wymowna scena zmywania z siebie zbliżenia sugeruje wykorzystanie sytuacji, co potwierdza zniknięcie kobiety. Zostaje tylko nieprzytomny człowiek i czuwający obok jego potomek.

Kontynuacja relacji rodzinnych obejmuje konflikt religijny na linii matka-syn. Różnice światopoglądowe to starcie pokoleń: wychowanie tradycyjne kontra nowoczesny styl życia. Źródłem nieporozumienia jest gra RPG, wymyślona wspólnie z kolegą. Fantastyka wzbudza niepokój rady parafialnej. Zderzenie wiedzy biblijnej z naukową to walka na argumenty. Intelektualny spór traci na wartości, bowiem dla rodzicielki religia jest reakcją na odejście ojca chłopca, a dziecko skupia się jedynie na Starym Testamencie i pomimo klarownego wyciągania wniosków, jeszcze nie wie wielu istotnych aspektów, lecz potrafi deklarować się ateistą. Brak porozumienia prowadzi do rękoczynu. Nie wiadomo, kto wymierzył cios. Rozpad rodziny przypieczętowuje ucieczka chłopca i tułanie się po dworcu, symbolicznemu miejscu prowadzącemu w każdą stronę.

Przed dokończeniem historii dziadka i wnuczki, kolejną historię otwiera monolog postaci (jak w pierwszej noweli). Młody mężczyzna opowiada o swojej dziewczynie. Z niewiadomych przyczyn zapisała się na kurs ezoteryczny, co bawiło ją samą. Ta decyzja diametralnie wpłynęła na jej życie. Gdy partner wykrył guz w jej piersi, nie podjęła leczenia, doprowadzając do rozrostu zmiany i konieczności amputacji. Ingerencja w stan jej zdrowia ezoterycznego guru skutkowała niepowetowaną stratą. Bohater przedstawia wydarzenia wzburzony, nerwowo chodząc tam i z powrotem. Grupa słuchaczy to bliscy pokrzywdzonych przez duchowego oszusta. Jednym z obecnych jest zabójca na zlecenie. Po wysłuchaniu poszkodowanych, decyduje się na wykonanie wyroku. Dom człowieka oskarżonego o wyłudzenia niewiele mówi o jego mieszkańcach. Istotne, że świadkiem egzekucji jest córka mężczyzny. Jej los pozostaje nieznany widzom, ważniejsza jest kwestia odebrania życia na podstawie świadectw wielu ludzi, sąd i kat w jednej osobie oraz refleksja, że eliminacja zła rodzi kolejne.

Powtórzone z rozpoczęcia kadry obejmują retrospekcję. Dziadek informuje, że chce wrócić do domu, a jako niedołężny wstaje z fotela i udaje się w stronę światła. Symboliczne przejście, prosta scenografia sugerująca zaświaty, wymownie opowiadają się po stronie wiary w coś więcej niż życie doczesne. Można odnieść wrażenie, że stare pokolenie robi miejsce młodszemu. Jednocześnie, trudy egzystencji wiążą się z intensywnymi przeżyciami w każdym wieku. Autor podkreśla częsty brak zrozumienia drugiego człowieka oraz różnice pokoleniowe. Syn, który chętnie nakrywa dłoń macochy, lecz nie sięgnie ręki umierającego ojca, jakby chciał odegrać się za krzywdy, choć sam zadaje rany. 

Węgierski reżyser podjął tematykę, która jest bliska także lokalnie, zwłaszcza w temacie prokreacji, edukacji oraz relacji. Zdjęcia Mátyása Gyricza i Ákosa Nyoszoli cechują zbliżenia, półzbliżenia, detale, ruchome ujęcia sprawiające wrażenie przyglądania się czy towarzyszenia bohaterom. „Im dalej w las, tym więcej drzew” to droga, jaką każdy musi przebyć, zdobywając doświadczenie z pełnym zasobem uczuć. Pokrzepiające i zmuszające do podjęcia działań, aby słodko-gorzka historia nie stała się dramatem, a gatunkiem obyczajowym z satysfakcjonującym zakończeniem.
Reżyseria
Dystrybutor
Aurora Films
Premiera
02-04-2021 ()
17-12-2021 (Polska)
5,0
Ocena filmu
głosów: 1
Twoja ocena
chcę zobaczyć
0 osób chce go zobaczyć
dodaj do ulubionych
0 osób lubi ten film
obserwuj
0 osób obserwuje ten tytuł
dodaj do filmoteki
0 osób ma ten film u siebie

dodaj komentarz

Możesz pisać komentarze ze swojego konta - zalogować się?

redakcja strony

Arkadiusz Chorób