Zmarł Gustaw Holoubek
Marta Suchocka | 2008-03-06Źródło: wirtualnemedia.pl

W wieku 85 lat zmarł Gustaw Holoubek. Jeden z najwybitniejszych i najbardziej zasłużonych aktorów scen polskich. Polskim widzom znany przede wszystkim jako Gustaw-Konrad z "Dziadów" w reżyserii Kazimierza Dejmka. Wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie. Przez wiele lat pełnił funkcję dyrektora Teatru Dramatycznego.

 

W 1939 roku brał udział w kampanii wrześniowej w oddziałach Przysposobienia Wojskowego. Dostał się do niewoli niemieckiej, trafił do obozu jenieckiego w Altengrabow, później w Toruniu. W 1940 roku został zwolniony i wrócił do Krakowa. Do końca wojny pracował w Gazowni Miejskiej. W czasie okupacji należał do konspiracyjnego kółka teatralnego. W 1945 roku zdał egzaminy do krakowskiego Studia Dramatycznego przy Teatrze im. J. Słowackiego założonego przez Karola Frycza, które ukończył w 1947 roku.

 

Debiutował w 1947 roku rolą Charysa w "Odysie u Feaków" Stefana Flukowskiego w Starym Teatrze. Na początku kariery aktorskiej w teatrach krakowskich grywał głównie niewielkie role komediowe. W 1949 roku przeniósł się do Katowic wraz z Władysławem Woźnikiem, który uczynił z Holoubka aktora dramatu oraz w praktyce przekazał mu ogromny szacunek do słowa.


Na okres katowicki przypadł także debiut reżyserski - "Trzydzieści srebrników Howarda Fasta" (1951). Podczas pracy na scenie śląskiej wykreował kilka ważnych ról. Zagrał m.in. w "Mizantropie" Moliera (1951), Łatkę w "Dożywociu" Fredry (1951), Jana Kazimierza w "Mazepie" Słowackiego (1953) oraz w sztukach we własnej reżyserii - wcielił się w postać Doktora Ranka w "Norze" Ibsena (1953). Jako dyrektor artystyczny teatru Holoubek zaprosił Tadeusza Kantora, który inscenizował w teatrze katowickim "Czarującą Szewcową" Lorki.

 

W 1956 roku musiał opuścić Katowice z powodu ciężkiej choroby płuc i konieczności zmiany klimatu. W 1957 roku przeniósł się do Warszawy.


W filmie zadebiutował w 1953 r. rolą Feliksa Dzierżyńskiego w "Żołnierzu zwycięstwa". Grał później m.in. w takich filmach, jak "Pętla", "Pożegnania", "Rękopis znaleziony w Saragossie", "Sanatorium pod klepsydrą" Wojciecha Jerzego Hasa, "Prawo i pięść", "Klub profesora Tutki" (jako prof. Tutka), "Marysia i Napoleon", "Lawa" Tadeusza Konwickiego. Był reżyserem jednej z nowel w filmie "Spóźnieni przechodnie", a także reżyserem i scenarzystą filmowej wersji "Mazepy".


W 1967 zagrał rolę Gustawa-Konrada w przedstawieniu "Dziady", reżyserowanym przez Kazimierza Dejmka w Teatrze Narodowym. Zdjęcie tego przedstawienia z afisza w 1968 było przyczyną demonstracji studenckich i zapoczątkowało tzw. wydarzenia marcowe.

 

W 1976 i 1980 uzyskiwał mandat posła na Sejm PRL. W 1982, po wprowadzeniu stanu wojennego zrzekł się mandatu. W latach 1989-1991 był senatorem I kadencji wybranym z ramienia Komitetu Obywatelskiego, w trakcie kadencji przeszedł do Unii Demokratycznej. Od 1992 do 1993 zasiadał w Radzie ds. Kultury przy Prezydencie RP Lechu Wałęsie.

Od 1994 był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Współpracował z miesięcznikiem psychologicznym "Charaktery". Odznaczony m.in. dwukrotnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.