Janda i Gajos na przeglądzie filmów Ryszarda Bugajskiego
Ewa Balana | 2023-04-20Źródło: Informacja prasowa
„Przesłuchanie”, „Clearcut” i „Zaćma” oraz rozmowy Grażyny Torbickiej z Krystyną Jandą, Marią Mamoną, Januszem Gajosem, Tomaszem Raczkiem i Arkadiuszem Tomiakiem to główne atrakcje Przeglądu filmów Ryszarda Bugajskiego zorganizowanego przez Stowarzyszenie Filmowców Polskich z okazji 80. rocznicy urodzin tego wybitnego reżysera.
Przegląd filmów Ryszarda Bugajskiego odbędzie się w dniach 25 – 27 kwietnia 2023 w warszawskim kinie Kultura. Wstęp na projekcje i spotkania na podstawie bezpłatnych wejściówek wydawanych od 19 kwietnia. Jedna osoba może odebrać 4 wejściówki. Kino nie przyjmuje rezerwacji. Miejsca są nienumerowane.
- Moim celem nie jest dydaktyka czy uczenie młodego pokolenia historii. To praca nauczycieli. Film jest zupełnie czymś innym. Powtarzam takie zdanie za Andrzejem Wajdą, że film służy do przedstawienia rzeczywistości, dzięki czemu staje się ona zrozumiała. Doznanie emocjonalne wcale nie musi być przyjemne. Kino rozrywkowe to nie moja działka. To, co mnie interesuje, to danie ludziom szansy przeżycia artystycznego, które często zostaje z nimi przez długi czas. Dowodem tego może być „Przesłuchanie”. Film nakręcony 34 lata temu już dawno powinien być odfajkowany i odesłany do Filmoteki. Tymczasem ludzie opowiadają mi, że pokazują go dzisiaj swoim dzieciom i one są nim mocno przejęte. Myślę, że dlatego właśnie warto robić filmy – mówił Ryszard Bugajski w wywiadzie opublikowanym w „Magazynie Filmowym”.
Ryszard Bugajski (1943 - 2019) to jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów, scenarzysta, wieloletni członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich, twórca słynnego „Przesłuchania”. Był absolwentem filozofii na Uniwersytecie Warszawskim oraz Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (1973). Zanim zadebiutował – razem z Januszem Dymkiem – pełnometrażowym filmem fabularnym „Kobieta i kobieta” (1979), współpracował z Krzysztofem Zanussim przy realizacji „Iluminacji” (1972) oraz Danielem Szczechurą przy powstawaniu animacji – „Hobby” (1968) i „Desant” (1986), a także nakręcił kilka dokumentów, m.in. „Maraton” (1971) i „Smak muzyki” (1976).
W roku 1980 zrealizował – w telewizyjnym cyklu filmowym „Sytuacje rodzinne” – „Zajęcia dydaktyczne”, a dwa lata później słynne „Przesłuchanie”, uznane przez władze za najbardziej antykomunistyczny film w historii PRL-u. Film Bugajskiego nie tyle został skierowany na półkę, co przeznaczony do fizycznej likwidacji, a pozbawionemu możliwości wykonywania zawodu reżyserowi pozostała jedynie emigracja. Wyjechał do Kanady, gdzie kontynuował karierę, kręcąc fabularny „Clearcut” (1991) oraz odcinki popularnych seriali, m.in. „Alfred Hitchcock przedstawia” i „The Twilight Zone”. Kopię „Przesłuchania” udało się ocalić, w stanie wojennym film ukazał się w nielegalnym obiegu na kasecie wideo. Rozgrywająca się w latach pięćdziesiątych przejmująca opowieść o Bogu ducha winnej piosenkarce, która dostaje się do więzienia, gdzie zostaje poddana brutalnym przesłuchaniom, doczekała się oficjalnej premiery dopiero na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1989 roku. Po lawinie gdyńskich nagród film Bugajskiego został doceniony również w Chicago, Belgradzie oraz Cannes, gdzie rolę Krystyny Jandy uznano za najlepszą kreację żeńską.
W 1995 roku reżyser nakręcił w Polsce, utrzymanych w konwencji political fiction – rozgrywających się w czasie kampanii prezydenckiej Lecha Wałęsy – „Graczy”. Dwa lata później powrócił na stałe do kraju. Przez kilka lat był głównym reżyserem „Wiadomości” w Programie 1 Telewizji Polskiej. W 2009 roku w filmie „Generał Nil” (nagrody m.in. w Chicago, Hanowerze, Houston) udanie zrekonstruował ostatnie lata życia legendarnego dowódcy Kedywu Armii Krajowej generała brygady Augusta Emila Fieldorfa ps. „Nil”, a cztery lata później zrealizował „Układ zamknięty”(2013) – opartą na prawdziwych wydarzeniach historię właścicieli świetnie prosperującej firmy, którzy – wskutek zmowy skorumpowanych urzędników – zostali pokazowo zatrzymani pod zarzutem działania w zorganizowanej grupie przestępczej. W swym ostatnim filmie – „Zaćma” (2016) – powrócił do lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku, opowiadając o ostatnich latach życia Julii Brystigerowej, osławionej funkcjonariuszki Urzędu Bezpieczeństwa zwanej „Krwawą Luną”, która pod koniec życia zbliżyła się do środowiska skupionego wokół Zakładu dla Niewidomych w Laskach i zmarła jako żarliwa katoliczka.
Program Przeglądu Filmów Ryszarda Bugajskiego
25 kwietnia 2023
19:00 Grażyna Torbicka rozmawia z Krystyną Jandą
19:30 pokaz filmu „Przesłuchanie”
„Przesłuchanie” (1982) 111 min
Początek lat pięćdziesiątych. Antonia Dziwisz, jeździ z zespołem po kraju, dając występy przed robotniczą i wiejską publicznością. Podczas jednego z wieczorów, krótko po kłótni z mężem, Konstantym, Tonia zostaje upita w restauracji przez dwóch mężczyzn, a następnie przewieziona do więzienia. Zaczyna się długotrwałe, beznadziejne przesłuchanie Toni. Film-legenda, określony przez władze jako "najbardziej antykomunistyczny film w historii PRL", i stał się bezpośrednią przyczyną rozwiązania zespołu "X" Andrzeja Wajdy. Premiera miała miejsce dopiero w roku 1989 na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni i wówczas "Przesłuchanie" otrzymało nagrodę dziennikarzy i publiczności. Uhonorowano również aktorów - Nagrodą dla Krystyny Jandy na MFF w Cannes (1990) i Nagrodą Specjalną Jury "Złote Lwy Gdańskie" dla Krystyny Jandy, Janusza Gajosa i Anny Romantowskiej, na FPFF w Gdyni (1990).
26 kwietnia 2023
20:00 Grażyna Torbicka rozmawia z Tomaszem Raczkiem
20:30 pokaz filmu „Clearcut”
„Clearcut” (1991) 100 min
Adwokat o hipisowskiej przeszłości i skłonności do pacyfizmu występuje w obronie wycinanych lasów. Film staje się pretekstem do rozważań nad różnicami kulturowymi Indian i białych, a zarazem próbą obalenia pewnych stereotypów, m.in. o pacyfizmie, opartych na zbytnich uproszczeniach.
27 kwietnia 2023
19:00 Grażyna Torbicka rozmawia z Marią Mamoną, Januszem Gajosem i Arkadiuszem Tomiakiem
19:30 pokaz filmu „Zaćma”
„Zaćma” (2016) 110 min
Druga połowa lat. 50. Julia Brystygierowa, zwana „Krwawą Luną”, to eks-funkcjonariuszka Ministerstwa Bezpieczeństwa. Tam, jako szefowa owianego złą sławą Departamentu V, osobiście i z sadystyczną zawziętością katowała więźniów politycznych. Słynęła z donosów do NKWD, nie oszczędzając swoich partyjnych towarzyszy. Teraz, szukając porady duchowej, ubiega się o prywatną audiencję u prymasa Stefana Wyszyńskiego (Marek Kalita). Zanim jednak dojdzie do spotkania z głową Kościoła, Brystygierowa będzie musiała przekonać do swoich racji oślepionego księdza (Janusz Gajos) i cierpiącą na kryzys wiary zakonnicę (Małgorzata Zajączkowska).
- Moim celem nie jest dydaktyka czy uczenie młodego pokolenia historii. To praca nauczycieli. Film jest zupełnie czymś innym. Powtarzam takie zdanie za Andrzejem Wajdą, że film służy do przedstawienia rzeczywistości, dzięki czemu staje się ona zrozumiała. Doznanie emocjonalne wcale nie musi być przyjemne. Kino rozrywkowe to nie moja działka. To, co mnie interesuje, to danie ludziom szansy przeżycia artystycznego, które często zostaje z nimi przez długi czas. Dowodem tego może być „Przesłuchanie”. Film nakręcony 34 lata temu już dawno powinien być odfajkowany i odesłany do Filmoteki. Tymczasem ludzie opowiadają mi, że pokazują go dzisiaj swoim dzieciom i one są nim mocno przejęte. Myślę, że dlatego właśnie warto robić filmy – mówił Ryszard Bugajski w wywiadzie opublikowanym w „Magazynie Filmowym”.
Ryszard Bugajski (1943 - 2019) to jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów, scenarzysta, wieloletni członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich, twórca słynnego „Przesłuchania”. Był absolwentem filozofii na Uniwersytecie Warszawskim oraz Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (1973). Zanim zadebiutował – razem z Januszem Dymkiem – pełnometrażowym filmem fabularnym „Kobieta i kobieta” (1979), współpracował z Krzysztofem Zanussim przy realizacji „Iluminacji” (1972) oraz Danielem Szczechurą przy powstawaniu animacji – „Hobby” (1968) i „Desant” (1986), a także nakręcił kilka dokumentów, m.in. „Maraton” (1971) i „Smak muzyki” (1976).
W roku 1980 zrealizował – w telewizyjnym cyklu filmowym „Sytuacje rodzinne” – „Zajęcia dydaktyczne”, a dwa lata później słynne „Przesłuchanie”, uznane przez władze za najbardziej antykomunistyczny film w historii PRL-u. Film Bugajskiego nie tyle został skierowany na półkę, co przeznaczony do fizycznej likwidacji, a pozbawionemu możliwości wykonywania zawodu reżyserowi pozostała jedynie emigracja. Wyjechał do Kanady, gdzie kontynuował karierę, kręcąc fabularny „Clearcut” (1991) oraz odcinki popularnych seriali, m.in. „Alfred Hitchcock przedstawia” i „The Twilight Zone”. Kopię „Przesłuchania” udało się ocalić, w stanie wojennym film ukazał się w nielegalnym obiegu na kasecie wideo. Rozgrywająca się w latach pięćdziesiątych przejmująca opowieść o Bogu ducha winnej piosenkarce, która dostaje się do więzienia, gdzie zostaje poddana brutalnym przesłuchaniom, doczekała się oficjalnej premiery dopiero na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1989 roku. Po lawinie gdyńskich nagród film Bugajskiego został doceniony również w Chicago, Belgradzie oraz Cannes, gdzie rolę Krystyny Jandy uznano za najlepszą kreację żeńską.
W 1995 roku reżyser nakręcił w Polsce, utrzymanych w konwencji political fiction – rozgrywających się w czasie kampanii prezydenckiej Lecha Wałęsy – „Graczy”. Dwa lata później powrócił na stałe do kraju. Przez kilka lat był głównym reżyserem „Wiadomości” w Programie 1 Telewizji Polskiej. W 2009 roku w filmie „Generał Nil” (nagrody m.in. w Chicago, Hanowerze, Houston) udanie zrekonstruował ostatnie lata życia legendarnego dowódcy Kedywu Armii Krajowej generała brygady Augusta Emila Fieldorfa ps. „Nil”, a cztery lata później zrealizował „Układ zamknięty”(2013) – opartą na prawdziwych wydarzeniach historię właścicieli świetnie prosperującej firmy, którzy – wskutek zmowy skorumpowanych urzędników – zostali pokazowo zatrzymani pod zarzutem działania w zorganizowanej grupie przestępczej. W swym ostatnim filmie – „Zaćma” (2016) – powrócił do lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku, opowiadając o ostatnich latach życia Julii Brystigerowej, osławionej funkcjonariuszki Urzędu Bezpieczeństwa zwanej „Krwawą Luną”, która pod koniec życia zbliżyła się do środowiska skupionego wokół Zakładu dla Niewidomych w Laskach i zmarła jako żarliwa katoliczka.
Program Przeglądu Filmów Ryszarda Bugajskiego
25 kwietnia 2023
19:00 Grażyna Torbicka rozmawia z Krystyną Jandą
19:30 pokaz filmu „Przesłuchanie”
„Przesłuchanie” (1982) 111 min
Początek lat pięćdziesiątych. Antonia Dziwisz, jeździ z zespołem po kraju, dając występy przed robotniczą i wiejską publicznością. Podczas jednego z wieczorów, krótko po kłótni z mężem, Konstantym, Tonia zostaje upita w restauracji przez dwóch mężczyzn, a następnie przewieziona do więzienia. Zaczyna się długotrwałe, beznadziejne przesłuchanie Toni. Film-legenda, określony przez władze jako "najbardziej antykomunistyczny film w historii PRL", i stał się bezpośrednią przyczyną rozwiązania zespołu "X" Andrzeja Wajdy. Premiera miała miejsce dopiero w roku 1989 na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni i wówczas "Przesłuchanie" otrzymało nagrodę dziennikarzy i publiczności. Uhonorowano również aktorów - Nagrodą dla Krystyny Jandy na MFF w Cannes (1990) i Nagrodą Specjalną Jury "Złote Lwy Gdańskie" dla Krystyny Jandy, Janusza Gajosa i Anny Romantowskiej, na FPFF w Gdyni (1990).
26 kwietnia 2023
20:00 Grażyna Torbicka rozmawia z Tomaszem Raczkiem
20:30 pokaz filmu „Clearcut”
„Clearcut” (1991) 100 min
Adwokat o hipisowskiej przeszłości i skłonności do pacyfizmu występuje w obronie wycinanych lasów. Film staje się pretekstem do rozważań nad różnicami kulturowymi Indian i białych, a zarazem próbą obalenia pewnych stereotypów, m.in. o pacyfizmie, opartych na zbytnich uproszczeniach.
27 kwietnia 2023
19:00 Grażyna Torbicka rozmawia z Marią Mamoną, Januszem Gajosem i Arkadiuszem Tomiakiem
19:30 pokaz filmu „Zaćma”
„Zaćma” (2016) 110 min
Druga połowa lat. 50. Julia Brystygierowa, zwana „Krwawą Luną”, to eks-funkcjonariuszka Ministerstwa Bezpieczeństwa. Tam, jako szefowa owianego złą sławą Departamentu V, osobiście i z sadystyczną zawziętością katowała więźniów politycznych. Słynęła z donosów do NKWD, nie oszczędzając swoich partyjnych towarzyszy. Teraz, szukając porady duchowej, ubiega się o prywatną audiencję u prymasa Stefana Wyszyńskiego (Marek Kalita). Zanim jednak dojdzie do spotkania z głową Kościoła, Brystygierowa będzie musiała przekonać do swoich racji oślepionego księdza (Janusz Gajos) i cierpiącą na kryzys wiary zakonnicę (Małgorzata Zajączkowska).
