Historia kina europejskiego na Arte.tv
Ewa Balana | 2024-03-25Źródło: Informacja prasowa
Od kiedy tylko stworzono fotografię, ludzie zapragnęli utrwalać nie tylko obiekt, ale i jego ruch. Pierwszy publiczny pokaz filmowy odbył się w Salonie Indyjskim w „Grand Cafè” w Paryżu w 1895 roku przed 35-osobową widownią. Prekursorzy światowej kinematografii, bracia August i Louis Lumière zaprezentowali swoje pierwsze filmy dokumentalne: „Wyjście robotników z fabryki” oraz „Wjazd pociągu na stację w La Ciotat”. Data ta została uznana na całym świecie za dzień narodzin kina, a Francja zyskała miano kolebki światowej kinematografii. Z czasem twórcy z całej Europy zapragnęli poznać i okiełznać sztukę filmową. Arte.tv prezentuje historię kina europejskiego w serii dokumentalnej „CinéKino”, która powstała z okazji 120. rocznicy powstania X muzy. Wszystkie odcinki znajdują się pod linkiem: www.arte.tv/pl/videos/RC-015664/cinekino/.
Bracia Lumière w oparciu o wynalazek stworzony przez Thomasa Edisona wynaleźli i opatentowali kinematograf. Tworzył on obraz jakości lepszej niż dotychczasowe maszyny, rejestrował ruch oraz, co najważniejsze, pozwalał na późniejsze odtworzenie filmu przed widownią. To odkrycie otworzyło nową erę w historii Europy – erę filmu. Składająca się z 10 odcinków seria „CinéKino”, przywołuje wspomnienia, wywiady i archiwalne nagrania, dzięki czemu opowiada o rozwoju kina wposzczególnych krajach europejskich.
Kino brytyjskie
Brytyjski przemysł filmowy jest jednym z najlepiej rozwijających się w Europie. Angielscy twórcy i reżyserzy stale rywalizują z Hollywood, inwestując niemałe pieniądze w produkcję. Seria filmów o Harrym Potterze czy serial „Sherlock” to dzieła, które ogląda cały świat. Jednak od czego się zaczęło? Koniec lat 20. przyniósł w kinie brytyjskim przełom dźwiękowy. Pierwszym filmem dźwiękowym w historii tej kinematografii był „Szantaż” z 1929 r. w reżyserii Alfreda Hitchcocka i to on spopularyzował kino w Anglii. Odcinek „CinéKino: Wielka Brytania” prezentuje podróż po historii brytyjskiej kinematografii, od Daniela Craiga po Michaela Fassbendera, od Alfreda Hitchcocka po Stephena Frearsa, przez kino niszowe aż po największe hity z Jamesem Bondem. Całość można znaleźć pod linkiem: www.arte.tv/pl/videos/070104-005-A/cinekino-wielka-brytania/.
Kino hiszpańskie
Pierwszy hiszpański film powstał w 1897 r. i prawdopodobnie był to krótkometrażowy obraz zatytułowany „Ludzie wychodzący z południowej mszy w katedrze Matki Bożej z Pilar w Saragossie”, zrealizowanym przez Eduardo Jimeno. Z pioniera kina hiszpańskiego uważa się jednak Segundo de Chomón, który uczył się sztuki filmowej we Francji i we Włoszech. Realizował filmy trikowe, eksperymentując z możliwościami kamery, animacją, efektami specjalnymi tworząc wyjątkowe kino iluzji. Jednym z jego najsłynniejszych dzieł jest „Elektryczny hotel”. Odcinek „CinéKino” poświęcony kinematografii Półwyspu Iberyjskiego dostępny pod linkiem: www.arte.tv/pl/videos/070104-006-A/cinekino-hiszpania/ skupia się na filmach Pedro Almodóvara, Luisa Buñuela i Fernanda Trueby. Reportaż daje też okazję do poznania licznych wersji Don Kichota.
Kino polskie
Trudno nie wspomnieć także o polskich akcentach w początkach kina. W „CinéKino: Polska” spotkamy się z Andrzejem Wajdą, Krzysztofem Kieślowskim, Krzysztofem Zanussim, Andrzejem Żuławskim i Romanem Polańskim, a pod linkiem CinéKino: www.arte.tv/pl/videos/070104-010-A/cinekino-polska/ zobaczymy opowieść o najważniejszych produkcjach polskiej kinematografii, takich jak „Człowiek z marmuru”, „Seksmisja”, „Pianista” czy „Ida”. Dowiemy się także o polskim wkładzie w rozwój technologii filmowej za sprawą Kazimierza Prószyńskiego, którego poważali nawet słynni bracia Lumière. Prószyński wynalazł pleograf – aparat, który służył do symultanicznej rejestracji materiału filmowego oraz jego projekcji. Pierwszym filmem zarejestrowanym przy pomocy pleografu była „Ślizgawka w Łazienkach”, dzieło ukazujące łyżwiarzy z Warszawskiego Towarzystwa Łyżwiarskiego.
Kino czeskie i słowackie
Odcinek „CinéKino: Czechy i Słowacja” pokazuje niezwykłe początki kina czeskiego i słowackiego. Czy to tylko cudowne opowieści i ekscentryczne kreskówki? Nie do końca. Kino to ma różnorodną i bogatą historię obejmującą m.in. realizację baśni czy obrazów w poetyce surrealizmu. A to nie wszystko. Czeskie kino nieme jako jedno z pierwszych pokazało na ekranie kobiecy orgazm. Czesi, oprócz czerpania z tradycji przedwojennej literackiej awangardy, cinéma-vérité, francuskiej Nouvelle Vague czy polskiej szkoły filmowej, skupili się na zwyczajnych sprawach zwykłych ludzi i wnikliwych obserwacjach psychologicznych, obyczajowych oraz politycznych. To właśnie ten realizm, prawda i prostota stały się cechą charakterystyczną ich kina. Słowacka kinematografia miała natomiast po transformacji i odzyskaniu niepodległości silną reprezentację jedynie w segmencie dokumentów. Całość można zaleźć pod linkiem: CinéKino: www.arte.tv/pl/videos/070104-007-A/cinekino-czechy-i-slowacja/.
Kino austriackie
Kino austriackie rozwijało się w latach 20. XX wieku, czyli w erze filmu niemego. Wtedy większość filmów była produkowana we Francji. Austriaccy twórcy pragnęli stworzyć coś nowego i wyjątkowego i na tej fali powstał film erotyczny wyreżyserowany przez Johana Shwarzera. Dzięki temu kino wiedeńskie, niezwykle popularne w pierwszej połowie zeszłego stulecia, było znane z odważnych scen. Obrazy przedstawiające codzienne życie w XIX-wiecznym Wiedniu pełne były przeciwstawnych emocji, gniewu i szczęścia. „CinéKino: Austria”, który można zobaczyć pod linkiem: CinéKino: www.arte.tv/pl/videos/070104-009-A/cinekino-austria/ stawia w centrum uwagi dwóch twórców o międzynarodowej sławie: Michaela Haneke, autora „Białej wstążki” i Ulricha Seidla, reżysera trylogii „Raj”. Kinematografia austriacka zasłynęła także dzięki czarnym komediom z udziałem Josefa Hadera oraz filmom dokumentalnym.
POWIĄZANIA Szantaż (1929) Seksmisja (1984) Ida (2013) Pianista (2002) Człowiek z marmuru (1976) Biała wstążka (2009) Michael Fassbender Pedro Almodóvar Roman Polański Daniel Craig Stephen Frears Michael Haneke Alfred Hitchcock Andrzej Wajda Luis Buñuel Krzysztof Kieślowski Krzysztof Zanussi Ulrich Seidl Andrzej Żuławski Fernando Trueba Josef Hader Louis Lumière Auguste Lumière