Alchemia Kina Rosyjskiego to przegląd zarówno rosyjskich premier filmowych ostatnich lat, jak i wybór radzieckich klasyków. Na srebrnym ekranie wielkie nazwiska i 19 niezapomnianych tytułów. Przegląd odbywać się będzie w dniach 17 - 23 lipca 2009 roku.

Michałkow, Zwiagincew i Eisenstein. Kino kobiece – retrospektywa fabularna młodej reżyser Anny Melikian i niezwykła Podróż ze zwierzętami domowymi Very Storozhevy. Najgłośniejsza ekranizacja jednej z powieści Fiodora Dostojewskiego i „nietypowa historia, która mogła się wydarzyć tylko i wyłącznie w noc sylwestrową”. Rusałka i Spaleni słońcem. Powrót i Wygnanie. Euforia, Wniebowstąpienie i...  Magia. Czysta Alchemia. Po prostu kino rosyjskie. 

PROGRAM PRZEGLĄDU

WSPÓŁCZESNE KINO ROSYJSKIE

• "12" – reż. Nikita Michałkow, Rosja 2007, 153 min.
• "SPALENI SŁOŃCEM" – reż. Nikita Michałkow, Francja / Rosja 1994, 145 min.
• "POWRÓT" – reż. Andriej Zwiagincew, Rosja 2003, 105 min.
• "WYGNANIE"– reż. Andriej Zwiagincew, Belgia / Rosja 2007, 150 min.
• "MARS" –  reż. Anna Melikjan, Rosja 2004, 100 min.
• "RUSAŁKA" – reż. Anna Melikjan, Rosja 2007, 115 min.
• "PODRÓŻ ZE ZWIERZĘTAMI DOMOWYMI" – reż. Vera Storozheva, Rosja 2007, 97 min.
• "EUFORIA" – reż. Ivan Vyrypayev, Rosja 2006, 74 min.
• "KIEROWCA DLA WIERY" - reż. Paweł Czuchraj, Rosja / Ukraina 2004, 105 min.
• "SHULTES" – reż. Bakur Bakuradze, Rosja 2008, 100 min.
• "WYSPA" – reż. Pavel Lungin, Rosja 2006, 112 min.

KLASYKA KINA RADZIECKIEGO

• "ALEKSANDER NEWSKI"– reż. Siergiej M. Eisenstein, ZSRR 1938, 112 min.
• "PAŹDZIERNIK" – reż. Siergiej M. Eisenstein, ZSRR 1928, 104 min.
• "BRACIA KARAMAZOW" CZ.1 I CZ.2 – reż. Iwan Pyriew, ZSRR 1969, 232 min.
• "WESOŁY JARMARK" – reż. Iwan Pyriew, ZSRR 1949, 104 min.
• "IRONIA LOSU" – reż. Eldar Riazanow, ZSRR 1975, 192 min.
• "KALINA CZERWONA" – reż. Wasilij Szukszyn, ZSRR 1973, 110 min.
• "LENIN W PAŹDZIERNIKU" – reż. Michaił Romm, ZSRR 1937, 103 min.
• "WNIEBOWSTĄPIENIE" – reż. Łarisa Szepitko, ZSRR 1976, 105 min.

OPISY FILMÓW
WSPÓŁCZESNE KINO ROSYJSKIE

12 – reż. Nikita Michałkow, Rosja 2007, 153 min.
Uhonorowany Nagrodą Specjalną Jury na festiwalu w Wenecji film Nikity Michałkowa "12" to dzieło niezwykłe. Nakręcony w ciągu zaledwie dwóch tygodni (w przerwie podczas przygotowań do realizacji "Spalonych słońcem 2") film to rosyjska wersja "12 gniewnych ludzi" Sidnyea Lumeta. Dwóch przysięgłych z różnych warstw społecznych współczesnej Rosji, o różnym statusie, musi zadecydować o winie lub niewinności młodego Czeczena, który został oskarżony o zamordowanie swojego przybranego ojca - byłego oficera Specnazu, który prowadził działania wojenne na terytorium Czeczenii.

SPALENI SŁOŃCEM – reż. Nikita Michałkow, Francja / Rosja 1994, 145 min.
Letni dzień 1936 roku. Sergiej Kotow, bohater rewolucji bolszewickiej, wiedzie w rodzinnym kraju błogie i beztroskie życie. Towarzyszy mu w tym czarująca i znaczenie młodsza żona Marusia, pełna życia sześcioletnia córka Nadia oraz liczni krewni i przyjaciele. W tę idylliczną scenerię wkracza Dymitr. Przed dziesięciu laty był kochankiem Marusi. Potem zniknął w tajemniczych okolicznościach. Dymitr ożywia w Marusi wspomnienia dawnego romansu, a małą Nadię urzeka muzyką i zabawami. Jednak jego przyjazd nie jest dziełem przypadku. Napięcie między nim, a Kotowem rośnie...

POWRÓT – reż. Andriej Zwiagincew, Rosja 2003, 105 min.
Film opowiada historię dwóch nastoletnich chłopców, których ojciec niespodziewanie powraca do domu po 12 latach nieobecności. Już następnego dnia zabiera synów w daleką podróż na opuszczoną wyspę. Z każdym kolejnym dniem cel wspólnego wyjazdu wydaje się braciom coraz bardziej zagadkowy a czas spędzony z nagle odzyskanym ojcem staje się dla nich sprawdzianem dojrzałości i męskości. Będą się tu ścierać miłość i nienawiść, ambicje i charaktery, potrzeba autorytetu z potrzebą wolności.

WYGNANIE – reż. Andriej Zwiagincew, Belgia / Rosja 2007, 150 min.
Mąż, żona i dwójka dzieci przenoszą się z miasta przemysłowego na wieś, do miejsca urodzenia męża, aby zamieszkać w starym domu jego ojca. W porównaniu z ich poprzednim miejscem zamieszkania (miasto, które ułatwia relacje między bohaterami, wygładza nierówności, a nawet tworzy pewien rodzaj iluzji szczęścia i miłości), nowy dom oznacza Naturę. Położony jest na zapierających dech piersiach wzgórzach, na dnie prehistorycznego morza, żyznej ziemi, lecz wszystko to leży tym samym w ruinach niechęci. Jest smutne, mimo że dumne. I niczego nie udaje. Będzie wymagało ogromnego poświęcenia.

MARS –  reż. Anna Melikian, Rosja 2004, 100 min.
Debiut fabularny Anny Melikian. Znany bokser, uciekając przed ludźmi, sławą i samym sobą wskakuje do przypadkowego pociągu. Rankiem budzi się na spowitej we mgle stacji "Mars", w miasteczku, gdzie wszyscy mieszkańcy są pracownikami pobliskiej fabryki zabawek. Borys spędza w Marsie tylko jeden dzień, jednak dzień ten całkowicie odmieni życie zarówno jego, jak i mieszkańców. Niezwykle kunsztowna i poetycka opowieść o przeznaczeniu.

RUSAŁKA – reż. Anna Melikian, Rosja 2007, 115 min.
Na imię miała Alisa i mieszkała nad morzem. Jej życie było całkiem zwyczajne. Marzyła o balecie, śpiewała w dziecięcym chórze i chodziła do szkoły specjalnej. Kiedy miała 6 lat przestała mówić. Kiedy miała 17 przeprowadziła się do Moskwy, a kiedy miała 18 poznała jego... i zniknęła. W wielkich miastach takie rzeczy zdarzają się cały czas.

PODRÓŻ ZE ZWIERZĘTAMI DOMOWYMI – reż. Wiera Storożewa, Rosja 2007, 97‘
Natalia (Ksenia Kutepowa) mieszka na stacji niedaleko torów kolejowych. Codziennie doi krowę, а «gospodarz» sprzedaje mleko pasażerom z przejeżdżających obok pociągów. Gospodarz to jej mąż. Zabrał Natalię z domu dziecka, gdy miała 16 lat. Od tego czasu jej życie kręci się wokół domu, chlewu i pociągów, które przejeżdżają pod jej oknami bez zasłon, do jakieś nieznanego, zupełnie innego świata.. Natalia nie kocha męża, ale nie może wyobrazić sobie swojego życia bez niego. Do czasu kiedy pewnego dnia „Gospodarz” umiera na zawał serca. Wkrótce w jej życiu pojawia się ciężarówka, i wesoły kierowca – Serega (Dmitrij Duzev) .

EUFORIA – reż. Iwan Wyrypajew, Rosja 2006, 74 min.
Film z zapierającymi dech zdjęciami zrealizowanymi na otwartym stepie nad Donem to filmowy debiut rosyjskiego reżysera teatralnego Iwana Wirypajewa. Ciągnące się po horyzont bezkresne stepy i leniwie tocząca swoje wody rzeka stają się w jego filmie tłem dla opowieści o nieoczekiwanej namiętności, która splotła losy dwójki żyjących tu ludzi. Zamkniętą w sobie, małomówną Werę o smutnym spojrzeniu, która razem z mężem Walerym i maleńką córeczką mieszka w samotnym domu na środku bezkresnego stepu oraz Pavla, dzikiego i nieposkromionego budowniczego pływających po Donie łodzi. Uczucie, którego doświadczają to miłość niespodziewana, rozpoczynająca się wymianą spojrzeń, po której Pavel nie może spać i wprawiająca oboje w oszołomienie. Wychowani w ciągnącej się po horyzont krainie traw, w otoczeniu dzikiej przyrody, są niejako jej częścią i zawsze będą postępować zgodnie z odwiecznymi prawami natury. Zanurzają się w namiętności jak w bezkresnym błękicie stepu. Jednak zazdrosny i ogarnięty wściekłością małżonek Wery zrobi wszystko, aby rozdzielić kochanków? Rozterkom tego miłosnego trójkąta przygląda się niczym niezmącona rzeka Don, milczący świadek ich namiętności...

KIEROWCA DLA WIERY - reż. Paweł Czuchraj, Rosja / Ukraina 2004, 105‘
Krym, rok 1962. Młody sierżant Wiktor przybywa na daczę generała Sierowa, aby stać się osobistym kierowcą jego pięknej córki. Słońce, luksusowe samochody, amerykańskie przeboje lat sześćdziesiątych i tętniąca życiem przyroda. Oto niezwykła sceneria, w której rozegra się krwawy dramat Pawła Czuchraja. Niebawem okaże się, że piękna córka generała jest naznaczona kalectwem, a w wytwornej rezydencji roi się od szpiegów KGB. Młody chłopak szybko zostaje wplątany w zawiłe problemy rodziny Sierowów. Kleszcze wielopoziomowej intrygi zaciskają się. Wkrótce krymska dacza spłynie krwią...

SHULTES – reż. Bakur Bakuradze, Rosja 2008, 100 min.
Aleksiej Shultes, były sportowiec, doznał poważnych obrażeń w wyniku wypadku samochodowego. Mieszka z chorą matką, czasami odwiedza brata w wojsku. Staje się kieszonkowcem, kradnie portfele zagapionym przechodniom. Zawsze nosi ze sobą notes, w którym zanotowane jest całe jego życie. W jego życiu nie ma miejsca na miłość i przyjaźń. Jedyny moment zderzenia z uczuciami zdarza się wówczas, gdy w jego rękach znajduje się nagranie młodej dziewczyny, którą okradł niedawno. Zderzenie z cudzym życiem i cudzymi uczuciami doprowadzają Aleksieja do nieprzemyślanych czynów.

WYSPA – reż. Paweł Łungin, Rosja 2006, 112 min.
Druga Wojna Światowa. Barka, na której Anatolij i jego starszy towarzysz Tichon przewożą węgiel, zostaje schwytana przez niemiecki statek patrolowy. Anatolij błagając Niemców o litość, w akcie desperacji zabija swojego kapitana. Niemcy zostawiają zdrajcę na statku, ale dzięki pomocy mnichów z pobliskiej wyspy, Anatolijowi udaje się przeżyć...Lata mijają. Anatolij jest szanowany na wyspie za pomoc, którą okazuje odwiedzającym. Jednak, okropny czyn, którego się dopuścił w czasie wojny, nie daje mu spokoju. Nie spodziewa się, że pod koniec życia, zostanie mu on wybaczony.

KLASYKA KINA RADZIECKIEGO

ALEKSANDER NEWSKI – reż. Siergiej M. Eisenstein, ZSRR 1938, 112 min.
Akcja toczy się w XII-wiecznej Rosji, rozbitej na feudalne części. Mocno osłabiony najazdami tatarskimi kraj zostaje napadnięty przez Zakon Krzyżacki. Niemieccy Kawalerowie Mieczowi grabią bezkarnie przygraniczne wioski, wszędzie, gdzie się pojawią siejąc gwałt i spustoszenie. Kiedy wrogowie zbliżają się do bram Nowogrodu, jego przerażeni mieszkańcy zwracają się po pomoc do znanego z waleczności księcia Aleksandra Newskiego. Wspaniała opowieść Eisensteina o średniowiecznym bohaterze dała genialnemu twórcy możliwość zastosowania nowatorskich rozwiązań w dziedzinie obrazu i dźwięku.

PAŹDZIERNIK – reż. Siergiej M. Eisenstein, ZSRR 1928, 104 min.
Październik - zrealizowany z okazji kolejnego rewolucyjnego jubileuszu - rekonstruował wydarzenia, jak sama nazwa wskazuje, Rewolucji Październikowej. Film Październik jest pierwszą próbą odtworzenia postaci Włodzimierza Lenina na ekranie kinowym. Reżyserzy Sergiej Eisenstein i Grigorij Aleksandrow swoją uwagę zwracali głównie na ruch masowy, a nie konkretnym postaciom. Była to potrzeba zaczynającego się realizmu socjalistycznego.  Historycznie- rewolucyjny film, nakręcony z okazji 10-lecia Rewolucji Październikowej. Wydarzenia roku 1917, w wyniku których miały miejsce wybuch statku wojskowego Aurora i atak Pałacu Zimowego, zostały odtworzone z maksymalną dokładnością.

BRACIA KARAMAZOW CZ.1 I CZ.2 – reż. Iwan Pyriew, ZSRR 1969, 232‘
Ekranizacja głośnej powieści Fiodora Dostojewskiego, której akcja rozgrywa się w scenerii XIX – wiecznej Rosji, okazała się ostatnim dziełem klasyka kina radzieckiego Iwana Aleksandrowicza Pyrjewa. Nagła śmierć przeszkodziła reżyserowi w ukończeniu filmu, zakończyli go Kurił Ławrow i Michaił Uljanow.

WESOŁY JARMARK – reż. Iwan Pyriew, ZSRR 1949, 104 min.
Na kołchoznym jarmarku spotykają się przedstawicieli dwóch prosperujących kubańskich kołchozów — Galina Pierieswietowa i Gordiej Woron. Kochają się, ale ukrywają swoje uczucia, bo są dawnymi konkurentami — celem każdego z nich jest doprowadzić swój kołchoz do zwycięstwa.

IRONIA LOSU – reż. Eldar Riazanow, ZSRR 1975, 192 min.
„Nietypowa historia, która mogła się wydarzyć tylko i wyłącznie w noc sylwestrową” – tak nazwali autorzy najbardziej lubianą w Rosji komedię Eldara Riazanowa.  Przyjaciele udali się do ruskiej bani żeby według tradycji zmyć z siebie wszystko co niedobre... Porządnie wymyli się, a przy okazji nieźle się upili z okazji planowanego ślubu jednego z nich – Zenji Łukaszyna. Po czym przez pomyłkę wepchnęli Żenię do samolotu Moskwa – Petersburg. Poskutkowało to stworzeniem jednego z najlepszych filmów  w historii kina rosyjskiego. Eldarowi Rjazawinowi udało się w tym filmie wszystko – od miękkiej intonacji sylwestrowej po wspaniały zespół aktorski, w skład którego wchodzą: Andriej Miagkow, Barbara Brylska, Jurij Jakowlew, Aleksander Szyrwindt, Lija Achedżakowa, Walentyna Tałyzina i reszta.

KALINA CZERWONA – reż. Wasilij Szukszyn, ZSRR 1973, 110 min.
Ostatni i najlepszy film z wyreżyserowanych przez Wasilija Szukszyna, który zmarł dwa lata po jego ukończeniu. Poruszająca opowieść o cenie jaką płaci się za niewierność. Niewierność ziemi, domowi i niewierność miejscu człowieka na świecie. Bohater filmu, Jegor Prokudin jest recydywistą. Po wyjściu z obozu pracy, gdzie odbywał karę za kradzieże, pierwsze dni wolności spędza na pijaństwie, szukając łatwego zapomnienia. Ale nie opuszcza go przejmująca świadomość zagubienia, ponieważ zachował zdolność refleksji nad sobą i czystość osądu moralnego. Szansę rozpoczęcia nowego życia daje Jegorowi miłość. Pod wpływem Luby wraca na wieś, do rodziców. Zaczyna pracować jako traktorzysta. Kiedy zjawiają się jego dawni przyjaciele, Jegor odmawia udziału w przestępstwie i ginie od kuli...

LENIN W PAŹDZIERNIKU – reż. Michaił Romm, ZSRR 1937, 103 min.
Postać Lenina jest skomplikowana, niezwykła i sprzeczna. Ale jeszcze niedawno znany był w Związku Radzieckim jako godny naśladowania geniusz. Doskonale ukazuje to ekranizacja wydarzeń historycznych z rewolucyjnego roku 1917.

WNIEBOWSTĄPIENIE – reż. Łarisa Szepitko, ZSRR 1976, 105 min.
Białoruś. Zima 1942 roku. Ciężkie boje toczone przez oddziały partyzanckie dziesiątkują ludzi. Dowódca jednego z oddziałów wysyła dwóch żołnierzy po żywność. Kiedy Rybak i Sotnikow docierają do wsi okazuje się, że pozostały po niej tylko zgliszcza. Kiedy docierają do następnej wsi Sotnikow – trawiony gorączką, wyczerpany atakami kaszlu – niemal nie ma już sił na powrót do oddziału. Jednak Rybak skłania go do wyruszenia w drogę powrotną. Napotykają Niemców. Sotnkow zostaje ranny, ale mimo tego udaje im się dotrzeć do chaty Demczychy…