Dokument „Pola?ski. ?cigany i po??dany” próbuje odpowiedzie? na pytanie co tak naprawd? wydarzy?o si? w 1977 roku i dlaczego Roman Pola?ski, oskar?ony o gwa?t na 13-latce, uciek? przed ameryka?skim wymiarem sprawiedliwo?ci.
Pytanie bardzo aktualne w ?wietle ostatnich wydarze?, w konsekwencji których polski re?yser przebywa w areszcie w Szwajcarii i czeka na ekstradycj? do Stanów Zjednoczonych. Zanim zapadnie wyrok, warto zapozna? si? ze wszystkimi, równie? ma?o znanymi aspektami sprawy Pola?skiego i ujrze? j? w szerszym kontek?cie, aby wyrobi? sobie w?asne, mo?liwie obiektywne zdanie.
Pó?toragodzinny film dokumentalny „Pola?ski. ?cigany i po??dany” powstawa? pi?? lat. W tym czasie re?yserka, Marina Zenovich, zdo?a?a dotrze? do najwa?niejszych osób zwi?zanych z g?o?nym procesem, w tym do samej ofiary Samanthy Gailey. Wywiady, które znalaz?y si? w dokumencie, rzucaj? nowe ?wiat?o na spraw? Pola?skiego i dowodz?, ?e Pola?ski móg? mie? racj?, mówi?c, ?e uciek? ze Stanów, bo jego proces nie by? bezstronny i czu? si? „jak mysz, któr? bawi si? wielki, straszny kot”. Owym „kocurem” by? nie?yj?cy od 16 lat s?dzia Laurence Rittenband.
Przypomnijmy. By? rok 1977, a 44-letni Pola?ski by? wówczas s?aw?. Sukces „Dziecka Rosemary” z Mi? Farrow i „Chinatown” z Jackiem Nicholsonem zagwarantowa?y mu niemal boski status. Ameryka go uwielbia?a. Równocze?nie jednak puryta?ska cz??? ameryka?skiego spo?ecze?stwa by?a przekonana, ?e re?yser jest zwi?zany z ruchem satanistycznym. Komentowano w tym duchu ?mier? jego ?ony, Sharon Tate - zamordowanej w 1969 roku przez sekt? Charlesa Mansona. Pola?ski jednak za nic mia? opinie konserwatywnych Amerykanów. Jako artysta móg? si? ni? nie przejmowa? i ?y?, jak chcia?. W latach 70. fotografowa? dla miesi?cznika „Vogue” m?ode, pi?kne kobiety, u?atwiaj?c im start w zawodzie. Na pocz?tku 1977 roku s?awny re?yser pozna? Susan Gailey, twarz reklam Chevroleta i jej 13-letni? córk? Samanth?, która chcia?a zosta? aktork?. 10 marca wpad? do ich domu, zabra? Samanth? na sesj? zdj?ciow? do domu Jacka Nicholsona i tego samego dnia wspó??y? z ni?. Wieczorem odwióz? dziewczyn? do domu, prosz?c by zachowa?a dyskrecj? i o niczym nie mówi?a matce. Nie powiedzia?a, ale zadzwoni?a do swojego ch?opaka. Jej rozmow? pods?ucha?a siostra, która donios?a matce o zaj?ciu z Pola?skim. Matka zadzwoni?a na policj?. Tak zacz??a si? g?o?na sprawa, której fina? ma si? dopiero rozegra?…
Re?yser zosta? aresztowany w Los Angeles i oskar?ony o uprawianie seksu z 13-latk?. Zacz?? si? proces, który wygl?da? jak medialny spektakl. Media ?erowa?y na sensacji, wykorzystuj?c s?aw? re?ysera. Proces musia? by? spektakularny. I po gwiazdorsku, w ?wietle jupiterów zamierza? go rozegra? s?dzia celebrytów Laurence Ritterband (znany m.in. z przeprowadzania sprawy rozwodowej Elvisa Presleya i prowadzenia spraw Marlona Brando). Domaga si? kary 50 lat wi?zienia dla Pola?skiego. Z ust pokrzywdzonej Samanthy Gailey, w filmie „Pola?ski. ?cigany i po??dany”, padaj? takie s?owa: „S?dzia Ritterband nie dba? wcale o to, co si? stanie ze mn? ani co b?dzie z Pola?skim. Wyre?yserowa? show, którego by? gospodarzem i w którym nie chcia?am uczestniczy?”. Pola?ski uciek? ze Stanów w dniu og?oszenia wyroku, ?ami?c tym samym zasady zwolnienia warunkowego. Jednak nawet prokurator zajmuj?cy si? jego spraw?, Roger Gunson, przyznawa? wówczas: „Wcale si? nie dziwi?, ?e w takich okoliczno?ciach zdecydowa? si? uciec”.
Pola?ski od tamtej pory, czyli od 32 lat, nie pojawi? si? w Ameryce. Nie by?o go nawet na gali rozdania Oscarów w 2003 roku, kiedy to otrzyma? nagrod? Akademii za film „Pianista”. Oscara odebra? w jego imieniu odtwórca g?ównej roli Adrien Brody. Nie oznacza to jednak, ?e zaprzesta? stara? o umorzenie sprawy. Przeciwnie. Jednak w maju bie??cego roku s?d w Los Angeles definitywnie odrzuci? wniosek re?ysera. W orzeczeniu napisano, ?e do rozstrzygni?cia niezb?dny jest osobisty udzia? strony w rozprawie. Nie pomog?o nawet to, ?e ofiara domniemanego gwa?tu publicznie wybaczy?a re?yserowi, a na premierze filmu „Pola?ski. ?cigany i po??dany” mówi?a: „Przebaczy?am mu. My?l?, ?e ?a?uje tego, co uczyni? i wie, ?e by?o to z?e. Pola?ski nie jest zagro?eniem dla spo?ecze?stwa. Nie uwa?am, ?e powinien by? zamkni?ty w wi?zieniu”.
„Pola?ski. ?cigany i po??dany” w kinach od 13 listopada 2009.
