biografia
Kojarzy się go z kinem pełnym przemocy i mafijnych porachunków. Filmy Martina Scorsese wielokrotnie zdobywały uznanie jury festiwali w Cannes, Wenecji, Londynie, Nowym Jorku, Los Angeles.
Urodził się w rodzinie włoskich emigrantów. Doskonale poznał zasady rządzące Małą Italią, dzielnicą Nowego Jorku. Początkowo chciał zostać księdzem, ale szybko porzucił naukę w seminarium duchownym. W 1964 r. ukończył studia filmowe na Uniwersytecie Nowojorskim. W szkole nakręcił kilka prowokacyjnych filmów krótkometrażowych, m.in. "What's a Nice Girl Like You Doing in a Place Like This"" (1963) i "It's Not Just You, Murray!" (1964), które zwróciły uwagę producenta (i reżysera) Rogera Cormana.
Pełnometrażowy debiut Martina Scorsese "Kto tam puka do mych drzwi?" (1968) z Harveyem Keitelem, odznaczał się brutalną precyzją w opisie młodych ludzi duszących się w atmosferze Małej Italii. Filmem "Ulice nędzy" (1973) reżyser zwrócił na siebie uwagę krytyków. Oparty na konwencji kina drogi "Alicja już tu nie mieszka" (1974) to przenikliwe, nieco feministyczne, studium charakterów. W "Taksówkarzu" (1976) oglądamy Nowy Jork oczami neurotycznego weterana wojny w Wietnamie, Travisa. Film przyniósł Martinowi Złotą Palmę na festiwalu w Cannes. Pierwsza nominację do Oscara i Złotego Globu otrzymał za "Wściekłego byka" (1980), historię boksera Jake'a La Motty. "Król dowcipu" (1983) to tragikomiczny rozrachunek z amerykańską mitologią sukcesu. Bohater "Po godzinach" (1985) całą noc błądzi po Nowym Jorku, wpadając w coraz większe kłopoty. Film "Ostatnie kuszenie Chrystusa" (1988) Scorsese poprzedził napisem, iż scenariusz oparty jest na powieści Nikosa Kazantzakisa, a nie na Ewangelii, ale to nie uchroniło go przed skandalem obyczajowym. Reżyser otrzymał nominację do Oscara.
"Chłopcy z ferajny" (1990) ukazują życiowy rozwój, karierę i upadek członków Mafii. Film został doceniony na festiwalu w Wenecji (Srebrny Lew) i przez członków Brytyjskiej Akademii Filmowej oraz Amerykańskiego Stowarzyszenia Krytyków Filmowych. Scorsese został nominowany do Oscara w kategorii "najlepszy reżyser".
W 1991 r. Martin zrealizował remake "Przylądka strachu", w którym De Niro - psychopata ma za przeciwnika zdemoralizowaną rodzinę prawnika. "Wiek niewinności" (1993) to pierwszy kostiumowy film Scorsese. Jego akcja rozgrywa się oczywiście w Nowym Jorku. "Kasyno" (1995) to opowieść o pieniądzach, seksie i zemście, osadzona w scenerii Las Vegas lat 70. W filmie "Kundun" (1997) Scorsese przedstawił najważniejsze fakty z życia czternastego Dalai Lamy. "Ciemna strona miasta" (1999) to historia ratownika z nowojorskiego pogotowia (Nicolas Cage), który stopniowo zatraca rozeznanie między jawą a chorobliwymi majakami.
Trzy lata później Scorsese podjął się realizacji dużego i ambitnego projektu o tym, jak rodziła się współczesna Ameryka. "Gangi Nowego Jorku" wracały do autentycznych wydarzeń z lat 60. XIX wieku. Mimo rozmachu i znakomitej obsady - Daniela Day-Lewisa, Leonarda DiCaprio i Cameron Diaz - wzbudziły mieszane uczucia krytyki. Akademia nominowała co prawda film w aż dziesięciu kategoriach, ale nie przyznała żadnej nagrody. Więcej szczęścia miał nakręcony dwa lata później "Aviator", film biograficzny poświęcony Howardowi Hughesowi, w którego wcielił się DiCaprio. Na jedenaście nominacji otrzymał pięć statuetek, w tym dla Cate Blanchett za rolę drugoplanową.
Ze znakomitym przyjęciem spotkał się dokument reżysera "No Direction Home: Bob Dylan", będący kroniką ewolucji słynnego piosenkarza od wykonawcy folkowego do rockowego, czyli "głosu generacji". W 2006 roku Scorsese powrócił do fabuły dramatem "Infiltracja", opowiadającym o konfrontacji policjanta, szpiega w szeregach mafii, oraz gangstera "pracującego" w policji. Scorsese otrzymał za niego nominację do Oscara dla najlepszego reżysera, a sam film - jeszcze cztery nominacje, w tym dla najlepszego obrazu. Był to kolejny wspólny projekt reżysera i DiCaprio. Obok niego pojawił się również Matt Damon, Jack Nicholson i Mark Wahlberg.
Twórca nie spoczął na laurach. Podjął się nakręcenia dokumentu o grupie Rolling Stones, filmu biograficznego o Theodorze Roosevelcie (w tej roli DiCaprio) oraz dramatu "Silence" na podstawie powieści Shusaku Endo z Javierem Bardemem w roli głównej.
Martin Scorsese pojawia się w każdym swoim filmie. Występuje również u zaprzyjaźnionych reżyserów, m.in. u Roberta Redforda w "Quiz Show" i w "Snach" Akiry Kurosawa. Sam chętnie angażuje swoich rodziców, Catharine i Charlesa Scorsese. Przyjaźni się z aktorami: Robertem De Niro i Joe Pesci. Pracowali razem przy kilkunastu filmach. Scorsese jest reżyserem teledysku Michaela Jacksona "Bad". Zajmuje się promocją niezależnego kina amerykańskiego. Amerykański Instytut Filmowy przyznał mu w 1997 r. nagrodę za "całokształt twórczości".
Scorsese był czterokrotnie żonaty, m.in. z aktorką Isabellą Rossellini i producentką Barbarą de Fina. W 1999 r. poślubił Helenę Morris. Mieszka w Nowym Jorku.
