Ed Harris

Amerykański aktor filmowy i teatralny, o dość charakterystycznej urodzie (błękitne oczy i wyraziste rysy twarzy), któremu - dzięki kreacji kilku ważnych, pierwszoplanowych, pełnokrwistych postaci udało się zdobyć reputację jednego z najbardziej utalentowanych aktorów na świecie. 

Urodził się 28 listopada 1950 roku w Tenafly w stanie New Jersey w USA. Studiował na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Zaczynał karierę na kalifornijskiej scenie teatralnej w połowie lat 70-tych, gdzie szybko zabłysnął talentem. W 1977 roku zadebiutował w telewizyjnym filmie „Zadziwiający Howard Hughes”, zaś rok później nastąpił jego debiut na dużym ekranie w roli patologa w thrillerze Michaela Crichtona „Śpiączka”. Przełomowym występem Harrisa była główna rola Billy’ego w sensacyjnym filmie fantasy „Rycerze na motorach” George’a A. Romera (1981), będącym uwspółcześnioną wersją legendy o królu Arturze.

Grał jednocześnie w spektaklach teatralnych i w filmach często reżyserowanych w Hollywood, ale - co ciekawe – przez europejskich reżyserów: Louisa Malle’a („Zatoka Alamo”1985), Karela Reisza („Słodkie marzenia” 1985), czy Agnieszkę Holland („Zabić księdza” 1988). W 1983 roku zebrał dobre recenzje dzięki roli w „Pierwszym kroku w kosmos” Philipa Kauffmana, a w 1989 – dzięki występowi w filmie fantasy „Otchłań” w reżyserii Jamesa Camerona oraz w dramacie „Szalony Megs”, który przyniósł mu pierwszą nominację do Złotego Globu.

W 1984 roku zagrał u Roberta Bentona w filmie „Miejsca w sercu”, na planie którego poznał swoją przyszłą żonę, aktorkę Amy Madigan.

W 1992 roku dołączył do gwiazdorskiej obsady filmu „Glengarry Glen Ross” Jamesa Foleya, a rok później zagrał u Sydney Pollacka w „Firmie” z Tomem Cruisem. Rok 1995 to kolejny „kosmiczny” film w karierze Harrisa – „Apollo 13” Rona Howarda, który przyniósł mu pierwszą nominację do Oscara oraz do Złotego Globu, oraz występ u Olivera Stone’a w biograficznym „Nixonie”. W 1996 roku wystąpił obok Seana Connery i Nicolasa Cage’a w sensacyjnej „Twierdzy”. 

W 1998 roku pojawił się obok Susan Sarandon i Julii Roberts w obyczajowym dramacie „Mamuśka”, jednak o wiele istotniejszym występem w tym roku była drugoplanowa rola Christofa – reżysera w „Truman Show” Petera Weira. Otrzymał za nią Złoty Glob oraz nominację do Oscara i BAFTA oraz liczne nagrody stowarzyszeń krytyków. W 1999 roku ponownie spotkał się z Agnieszką Holland, tym razem odgrywając główną rolę w filmie „Trzeci cud”. Osiem lat później jeszcze raz zagra u reżyserki, tym razem rolę Beethovena w „Kopii mistrza” (2006).

W 2000 roku Harris zadebiutował jako reżyser i producent filmu biograficznego „Pollock”, dzięki czemu zrealizował swoje dziesięcioletnie marzenie. Harris sam wcielił się w nim w postać znanego amerykańskiego malarza-abstrakcjonisty, za którą otrzymał nominację do Oscara oraz nagrodę stowarzyszenia krytyków w Toronto. W 2001 roku pojawił się w drugoplanowej roli w głośnym „Pięknym umyśle” Rona Howarda oraz jako czarny charakter – snajper w filmie wojennym „Wróg u bram” Jeana-Jacquesa Annauda. 

Rok 2002 to znakomita rola chorego na AIDS pisarza w filmie Stephena Daldry’ego „Godziny”, która przyniosła aktorowi nominacje do Oscara, BAFTA i Złotego Globu za najlepszą kreację drugoplanową.

W 2003 roku wystąpił psychologicznym filmie „Piętno” z Anthonym Hopkinsem i Nicole Kidman oraz w filmie sportowym „Radio”. Po dwóch latach przerwy pojawił się w produkcji Davida Cronenberga „Historia przemocy”, w komedii „Oby do wiosny” oraz w telewizyjnym dramacie obyczajowym „Empire Falls”, który przyniósł mu nominację do Emmy i Złotego Globu. Aktualnie Harris pracuje nad adaptacją powieści Roberta B. Parkera „Appaloosa”, w której zagra też jedną z ról.