Miniatura plakatu osoby Paul Newman

Paul Newman

Data urodzenia: 26-01-1925

Miejsce urodzenia: Shaker Heights, USA

biografia

Nieustannie od ponad 40 lat uznawany jest za jedną z największych gwiazd kina. W 1986 r. Amerykańska Akademia Filmowa przyznała mu specjalnego Oscara "w uznaniu wielu pamiętnych, wzbudzających zachwyt ról filmowych oraz postawę życiową i poświęcenie aktorstwu". Do statuetki nominowany był 9-krotnie, otrzymał ją raz za występ w "Kolorze pieniędzy" (1986) Martina Scorsese. W 1994 r. Akademia przyznała mu także honorowego Oscara, Jean Hersholt Humanitarian Award, za działalność charytatywną. Newman jest także laureatem Srebrnego Niedźwiedzia (1994), Złotej Palmy (1958, nominowany był do niej 3 razy), nagrody Brytyjskiej Akademii Filmowej (1961, nominowany był do niej 4 razy), 5 Złotych Globów (z 9 nominacji) oraz nagrody Gildii Aktorów Ekranowych za całokształt twórczości (1986). W 1968 r. uniwersytet Harvarda przyznał mu tytuł Człowieka Roku. Magazyn "Empire" umieścił jego nazwisko na liście 100 najseksownieszych aktorów (1995) oraz 100 największych gwiazd kina (1997).

Newman urodził się i wychowywał w Shaker Heights, zamożnej dzielnicy Cleveland, jako drugie i najmłodsze dziecko właściciela sklepu sportowego. Po odbyciu służby wojskowej (od 1943 do 1946 r. był radio-operatorem na Południowym Pacyfiku) dostał się do Ohio Kenyon College, gdzie studiował literaturę angielską. Wyrzucony za pijaństwo z uczelnianej drużyny futbolowej zajął się aktorstwem. Po ukończeniu uniwersytetu w 1949 r. spędził jeden sezon występując na deskach teatru Woodstock Players w Chicago. Po śmierci ojca w 1950 r., powrócił do Cleveland i przez rok prowadził jego interes. Zniechęcony myślą o karierze sklepikarza, sprzedał go i wyjechał do Nowego Jorku, gdzie zapisał się na roczny kurs dramatyczny na uniwersytecie Yale. Następnie dostał się do słynnego Actor’s Studio.

Po występach w telewizji (m.in. w serialu "The Aldrich Family") zadebiutował na Broadwayu w spektaklu "Picnic" Williama Inge’a. Rok później, tj. w 1954 r., pojawił się po raz pierwszy na dużym ekranie w kostiumowej epopei "The Silver Chalice". Film przyniósł 41 milionów strat, a sam Newman tak o nim po latach powiedział: "miałem zaszczyt wystąpić w niewątpliwie najgorszym filmie lat 50.". Jednak młody niebieskooki aktor został dostrzeżony i po roli w telewizyjnym "The Battler", w którym zastąpił tragicznie zmarłego Jamesa Deana, zagrał w "Między liniami ringu" (1956) Roberta Wise’a. Rola boksera Rocky’ego Graziano okazała się jego wielkim sukcesem, a prasa zaczęła nazywać go "następcą Jamesa Deana" lub "nowym Marlonem Brando". Newman jednak stopniowo uwalniał się od narzuconego wizerunku. Zaledwie dwa lata później otrzymał swoją pierwszą nominację do Oscara za występ w "Kotce na gorącym blaszanym dachu" Richarda Brooksa według dramatu Tennessee Williamsa, gdzie partnerowała mu Elizabeth Taylor. Status gwiazdy i utalentowanego aktora potwierdziły jego kolejne filmy: "Bilardzista" (1961), "Słodki ptak młodości" (1962), "Hud, syn farmera" (1963) i "Nieugięty Luke" (1967).

Koniec lat 60. przyniósł kolejne sukcesy. W 1968 r. Newman stanął po drugiej stronie kamery i wyreżyserował "Rachelo, Rachelo", opowieść o prowincjonalnej nauczycielce z Joanne Woodward w roli głównej. W 1969 razem z Sidney’em Poitierem, Barbrą Streisand i Stevem McQueenem założył wytwórnię First Artists. W tym samym roku rozpoczął też współpracę z Georgem Royem Hillem oraz Robertem Redfordem. Razem zrealizowali dwie pastiszowe komedie: "Butch Cassidy i Sundance Kid" (1969) o dwóch sympatycznych rzezimieszkach z Dzikiego Zachodu ściganych przez okrutnego szeryfa oraz "Żądło" (1973) o wielkim kancie hazardowym. Lata 70. i 80. Newman poświęcił dalszej działalności reżyserskiej. Jego filmy, często opowieści o podłożu psychologicznym, takie jak "Rodzina Stamperów" (1971), "Bezbronne nagietki" (1972), "Harry i syn", "Szklana menażeria" (1987) przyniosły mu szerokie uznanie wśród krytyki oraz tytuł "poety cichej desperacji". Nie rezygnując z aktorstwa i reżyserii, zaczął także pełnić funkcję producenta.

Hollywood pozwolił mu dojrzeć, od butnego i cynicznego młokosa, przez sceptycznego mężczyznę po 70-letniego, ale wciąż pełnego energii i zapału mentora. Rola w "Naiwniaku" (1994) Roberta Bentona przyniosła mu 9-tą nominację do Oscara. W 1999 r. wystąpił obok Kevina Costnera oraz Robin Wright w "Liściew butelce". W 2000 r. na ekrany kin wszedł film "Where the Money Is?" z jego udziałem. W 2002 roku stworzył kreację gangstera Johna Rooneya w "Drodze do Zatracenia", która przyniosła mu wiele nagród, w tym nominacje do Oscara i statuetki Brytyjskiej Akademii Filmowej BAFTA. Potem były jeszcze występy w telewizji ("Empire Falls", "Our Town") oraz przygoda z animacją - "Auta". Nie udało mu się jeszcze zrealizować natomiast innego planu - napisania scenariusza, wyreżyserowania i wyprodukowania filmu "The Homesman".

Jeżeli chodzi o działalność poza filmową, to w 1987 r. Newman powrócił do interesów i otworzył przedsiębiorstwo spożywcze Newman’s Own produkujące sosy do sałatek i spaghetti, z którego dochody przeznacza na działalność charytatywną. Razem z Joanne Woodward, swoją drugą żoną, założył też "Hole in The Wall Gang Camp" - organizację pomagającą przewlekle chorym dzieciom oraz Fundację im. Scotta Newmana na rzecz walki z nałogiem narkotykowym, nazwaną tak dla pamięci jego jedynego syna, który zmarł w 1978 r. z powodu przedawkowania. Ze swojego pierwszego małżeństwa z aktorką Jackie Witte Newman, oprócz Scotta, ma jeszcze dwie córki. Razem z Woodward ma trzy córki. Małżeństwo od lat uchodzi za wzorową parę Hollywoodu.

W wolnych chwilach Newman próbował swoich sił także jako kierowca rajdowy.
5,7
Ocena osoby
głosów: 3
Twoja ocena
dodaj do ulubionych
0 osób lubi tę osobę
obserwuj
0 osób obserwuje tę osobę

dodaj komentarz

Możesz pisać komentarze ze swojego konta - zalogować się?

redakcja strony

swomma
mientus
cellman