biografia
Obdarzony niebywałym talentem komediowym, polski aktor teatralny,
filmowy i telewizyjny, szerokiej publiczności znany głównie z ról
komediowych oraz udziału w telewizyjnych programach rozrywkowych. Dziadek z audycji radiowej „Rodzina Poszepszyńskich”, narrator w telewizyjnej dobranocce o wróblu Ćwirku.
Urodził się 19 kwietnia 1934 roku w Warszawie. Do szkoły teatralnej
dostał się dopiero za drugim razem. Skończył Szkołę Dramatyczną Teatru
Lalek i PWST w Warszawie (1956). Do 1976 roku występował na deskach
Teatru Młodej Warszawy, później stołecznego Teatru Polskiego i
Narodowego. Grał w takich sztukach, jak m.in. „Król Lear” Szekspira,
„Płaszcz” Gogola, „Kordian” Słowackiego, „Dziady” Mickiewicza.
W 1976 roku związał się na stałe z komediowym Teatrem Kwadrat, z którym współpracuje do dziś (rola
Rotmistrza w „Damach i huzarach” Fredry, rola Lisa w sztukach Sławomira
Mrożka: „Lis aspirant”, „Polowanie na lisa”, „Serenada”). W 1991 roku
wystąpił jako Lucky w sztuce „Czekając na Godota” Becketta, na scenie
Teatru Narodowego. Od 1957 roku związany z Teatrem TV, do tej pory
zagrał w ponad 60-ciu spektaklach.
Zanim zasłynął jako aktor teatralny i filmowy, dał się poznać jako
„śmieszny pan z telewizji”, w której pojawił się po raz pierwszy w 1955
roku. Wraz z Janem Kociniakiem występował w pierwszym cyklicznym
programie satyrycznym w TVP - „Wielokropku” (od 1963 roku), ponadto
regularnie brał udział w takich programach jak: „Kabaret Starszych
Panów”, „Kabaret Olgi Lipińskiej”, „Muzyka lekka, łatwa i przyjemna”
oraz jako narrator „Bajek dla dorosłych” (lata 70-te) – programu w
reżyserii Janusza Rzeszewskiego.
Występował też w telewizyjnym Teatrze Komedia, obsadzany przed takich
reżyserów, jak Olga Lipińska, Edward Dziewoński, Janusz Majewski. Z
Dziewońskim związany był także na estradzie – był jednym z głównych
aktorów założonego przez niego kabaretu „Dudek” (m.in. monolog „Pisać,
pisać, pisać”, piosenki „A wójta się nie bójta”, „Małpa”).
Należy do tych aktorów, na widok których publiczność śmieje się w
momencie, gdy tylko wyjdą na scenę. Nie bez powodu przylgnęła do niego
etykietka komediowego aktora charakterystycznego. Swoją klasę w tej
materii potwierdzał kolejnymi rolami, także filmowymi.
W filmie debiutował już w 1955 roku w „Godzinach nadziei” Jana Rybkowskiego.
Zawsze występował w charakterystycznych rolach drugoplanowych bądź
epizodycznych, najczęściej jako „fachowiec” – hydraulik („Wojna domowa”
1966, „Poszukiwany, poszukiwana” 1972), majster (serial „Tomek i pies”
1965), lekarz przyzakładowy („Nowy” i „Kłopotliwy gość” Jerzego
Ziarnika), bufetowy („40-latek”1974), listonosz („Nie ma róży bez ognia”
1974), taksówkarz („Smarkula” Leonarda Buczkowskiego 1963), dostawca
(„Żona dla Australijczyka” 1963), kombinator mieszkaniowy („Alternaywy
4” 1983), czy kelner („Złoto” Wojciecha Hasa 1961). Dwukrotnie wystąpił w
roli złodzieja („Zmiennicy” 1986 i „40-latek. 20 lat później”).
Zdarzały się też większe, nie komediowe role - w 1964 roku pojawił
się w jednej z głównych ról fotoreportera Jana Buszewskiego w serialu TV
„Barbara i Jan”, w 1979 – w roli Jana Dobosza w poetyckim filmie
wojennym „...Cóżeś ty za pani...” Tadeusza Kijańskiego. Większe role
odtwarzał też w filmach Janusza Rzeszewskiego – tajniak Mańkowski w
„Halo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy” (1978), komik
Tadeusz w „Miłość ci wszystko wybaczy” (1981), Maksymilian Fuks w filmie
„Lata dwudzieste, lata trzydzieste...” (1983).
Wystąpił w roli feldkurata Ottona Katza w telewizyjnym filmie „Przygody
dobrego wojaka Szwejka” (1999) oraz we wcześniejszych odcinkowych –
„Opowieści o Józefie Szwejku i jego najjaśniejszej epoce”(1995) oraz
„Opowieści o Józefie Szwejku i jego drodze na front” (1996) - wszystkie
w reżyserii Włodzimierza Gawrońskiego.
W 1998 roku wystąpił w filmie Jacka Bromskiego „Złoto dezerterów”. W
latach 1999-2000 pojawiał się gościnnie na planie serialu „Graczykowie”,
a w latach 2005-2007 w roli Anatola Gawlika w serialu „Codzienna 2 m.
3”. Po niemal 10 latach przerwy gry w filmie kinowym, wystąpił jako „Ciemny” w komedii Stanisława Tyma „Ryś”. Nigdy nie dostał roli kinowej na miarę swojego talentu.
Agnieszka Osiecka w „Fotonostalgii” tak pisała o aktorze: „Powinien być
prowadzony w szkole teatralnej i filmowej specjalny kurs pt. Fenomen
aktorstwa Jana Kobuszewskiego, ponieważ to jest aktorstwo, które
zaprzecza wszelkim banalnym kanonom. Kanony powiadają, że nie powinno
się przerysowywać, robić małpy, wyginać we wszystkie strony i śmiać się z
własnych dowcipów, a Janek K. przegrywa, wygina i robi, a mimo to jest
cudowny. Powinien, krótko mówiąc, narodzić się reżyser filmowy, który by
życie poświęcił kręceniu komedii z Kobuszewskim, ponieważ warto. Tak
się jednak nie stało, i Janek Kobuszewski jest zmarnowanym Chaplinem
polskiego kina."
Jan Kobuszewski otrzymał szereg odznaczeń: w 1981 odznaczenie „Zasłużony
Działacz Kultury”, w 1998 - Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
w 2004 - Doroczną Nagrodę Ministra Kultury w dziedzinie teatru oraz
nagrodę za całokształt twórczości na V Festiwalu Dobrego Humoru w
Gdańsku, a w 2006 - medal Zasłużony kulturze - Gloria Artis oraz
Super Wiktora. W 2004 roku odcisnął swoją dłoń na Promenadzie Gwiazd w
Międzyzdrojach.
Jan Kobuszewski jest mężem Hanny Zembrzuskiej i wujem Wiktora Zborowskiego. Ma córkę Marynę.
