biografia
Znana i ceniona aktorka teatralna i filmowa starszego
pokolenia, uważana za jedną z najwybitniejszych współczesnych aktorek
brytyjskich. Rekordzistka pod względem ilości zdobytych nagród i
nominacji do BAFTA (dziesięć nagród plus trzynaście nominacji),
szerokiej publiczności znana jako „M” z kolejnych części filmów o
Jamesie Bondzie i Królowa Elżbieta z „Zakochanego Szekspira”. Mimo, że
pojawia się na ekranie od czterech dekad, międzynarodową karierę zrobiła
dopiero u schyłku lat 90-tych.
Urodziła się w Anglii. Po raz pierwszy
pojawiła się na scenie jeszcze za szkolnych czasów w rodzinnym mieście,
występując u boku swojego ojca i brata, w amatorskim cyklu spektakli.
Złapawszy bakcyla, zdecydowała się na studia w Central School of Speech
and Drama w Londynie, a tuż po ich ukończeniu zaliczyła spektakularny
debiut sceniczny na deskach Old Vic Theatre, grając szekspirowską Ofelię
w „Hamlecie” (1957).
Początki jej kariery aktorskiej związane są niemal wyłącznie ze sceną i,
w znacznie mniejszym stopniu, z telewizją. Występując z najlepszymi
brytyjskimi teatrami (oprócz Old Vic były to Royal Shakespeare Company i
National Theatre), grając różnorodne role (od Lady Makbet u boku Iana
McKellena po Sally Bowles w „Kabarecie”), przez lata zbudowała sobie
solidną reputację wybitnej, wielokrotnie nagradzanej aktorki teatralnej.
Jej debiutem filmowym była rola w kryminale Charlesa Crichtona „Trzeci
sekret” (1964), a pierwszą znaczącą kreacją ekranową – pochodząca z 1965
roku rola Żony w dramacie „Czwarta nad ranem” (1965, nagroda BAFTA dla
Najlepszej Debiutantki).
W 1968 roku zgarnęła kolejną, tym razem telewizyjną BAFTA za rolę w mini-serialu „Talking to a Stranger” (1966).
Jej kariera nabrała rozpędu w latach 80-tych. Sympatię widzów zdobyła
dzięki roli u boku męża, Michaela Williamsa w komediowym serialu „A Fine
Romance” (1981-84, dwie nagrody BAFTA TV i Broadcasting Press Guild
Award). Ponadto pojawiła się w kilku znaczących produkcjach – u Jamesa
Ivory’ego w „Pokoju z widokiem” (1985, BAFTA), w thrillerze „Whetherby”
(1985), melodramacie „Garść prochu” (1988), czy u Kennetha Branagha w
ekranizacji „Henryka V” (1989).
W 1996 roku ponownie spotkała się z Branaghem na planie jego adaptacji „Hamleta”.
Rok wcześniej po raz pierwszy pojawiła się jako „M” w „GoldenEye”
(1995) z Piercem Brosnanem w roli Jamesa Bonda. Do postaci wracała
również w czterech kolejnych „Bondach”: „Jutro nie umiera nigdy” (1997),
„Świat to za mało” (1999), „Śmierć nadejdzie jutro” (2002) i „Casino
Royale” (2006). W międzyczasie sporo występowała na ekranie, zdobywając
status międzynarodowej gwiazdy.
Karierę na wielką skalę zapoczątkowała wraz z „królewskimi” rolami u
Johna Maddena – uhonorowaną Złotym Globem, dwiema nagrodami BAFTA i
nominacją do Oskara kreacją królowej Wiktorii w filmie „Jej Wysokość
Pani Brown” (1997), a zwłaszcza nagrodzoną Oskarem i kolejną BAFTA oraz
wyróżnioną nominacją do Złotego Globu, drugoplanową rolą Królowej
Elżbiety w „Zakochanym Szekspirze” (1998).
Później zdobyła jeszcze cztery nominacje do Nagrody Akademii i Złotego
Globu – za drugoplanowy występ w „Czekoladzie” Lasse Hallströma (2000,
Screen Actors Guild Award), tytułową kreację chorej na Alzheimera
kobiety w „Iris” Richarda Eyre’a (2001, BAFTA, London Critics Circle
Film Award, nominacja do Europejskiej Nagrody Publiczności), tytułową
rolę w komediowej „Pani Henderson” Stephena Frearsa (2005, nominacja do
BIFA) i występ z Cate Blanchett w thrillerze „Notatki o skandalu” Eyre’a
(2006, BIFA). Statuetkę Złotego Globu i BAFTA TV oraz pierwszą
nominację do Emmy przyniosła jej główna rola jazzowej saksofonistki w
telewizyjnym filmie „Ostatnia seksbomba” (2000).
Ponadto wystąpiła w takich produkcjach, jak „Herbatka z Mussollinim”
Franka Zeffirellego (1999), „Kroniki portowe” Hallströma (2001),
„Lawendowe wzgórze” Charlesa Dance’a (2004, nominacja do Europejskiej
Nagrody Publiczności), adaptacja „Dumy i uprzedzenia” Joe Wrighta
(2005), mini-serial brytyjski „Cranford” (2007, nominacja do Emmy).
W 1996 roku przeszła do historii jako pierwsza osoba, która zdobyła dwie
brytyjskie nagrody im. Laurence’a Oliviera za różne role teatralne.
Jest laureatką Honorowej Europejskiej Nagrody Filmowej za Całokształt z
2008 roku oraz Specjalnej nagrody BAFTA Academy Fellowship z 2001 roku.
